ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΚΑΙ ΥΠΑΤΙΑ

Της Αγίας Αικατερίνης σήμερα και εορτάζουν όχι μόνο οι γυναίκες που φέρουν το όνομα της, αλλά και όλος ο χριστιανικός κόσμος.

Κατά το Συναξάρι η Αγία Αικατερίνη γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια και ήταν θυγατέρα του Κώνστα ή Κέστου. Σύμφωνα με το Συναξάρι υπήρξε «παρθένος περικαλλής, σωφρονεστάτη και ένδοξος πλούτω και γένει και παιδεία• λόγω του σταθερού της φρονήματος κίνησε την εμπαθή και ακόλαστη ψυχή του τυράννου- δια δε της ευγλωττίας της εξουδετέρωσε τους σοφούς που ήρθαν σε διαλογική αντιπαράθεση μαζί της». Μαρτύρησε σης 25 Νοεμβρίου του 305, επί αυτοκράτορας Διοκλητιανού. Από ορισμένους ιστορικούς γίνεται μία σκόπιμη σύγχυση της χριστιανής μάρτυρος Αγίας Αικατερίνης με την ειδωλολάτρισσα φιλόσοφο Υπατία. Και υπάρχει η τάση να γίνει μία εξισορρόπηση μεταξύ των θανάτων τους, αφού και η Υπατία πέθανε μαρτυρικά από εξαγριωμένους χριστιανούς 110 χρόνια μετά,το 415. Οι χριστιανοί δεν αμνηστεύουν ούτε δικαιολογούν βιαιοπραγίες και δολοφονίες, εν ονόματι οποιασδήποτε δικαιολογίας. Ομως από την άλλη δεν πρέπει να λέγονται και να γράφονται ανακρίβειες. Ο Αγιος Αθανάσιος, Πατριάρχης Αλεξανδρείας και εκ των σημαντικότερων Πατέρων της Εκκλησίας μας ουδεμία σχέση είχε με την Υπατία. Εκείνος εκοιμήθη το 373 και η Υπατία γεννήθηκε το 370. Δεύτερον ο Αγιος Κύριλλος, Πατριάρχης Αλεξανδρείας και εκ των σημαντικών πατέρων της Εκκλησίας, επί των ημερών του οποίου εγένετο η δολοφονία της Υπατίας, από πουθενά δεν αποδεικνύεται ότι παρακίνησε φανατικούς μοναχούς να τη δολοφονήσουν. Πουθενά δεν αναφέρει τέτοιο πράγμα ο σύγχρονος της Υπατίας ιστορικός Σωκράτης ο σχολαστικός. Εκείνο που αναφέρει είναι το επεισόδιο της δολοφονίας της και το σχόλιο ότι αυτή «προσήψε στον Κύριλλο ψόγο», αφού επί των ημερών του συνέβη. Μάλιστα ο πατρολόγος Παν. Κ. Χρήστου σημειώνει σπι θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια ότι εάν είχε πράγματι ο Κύριλλος συστήσει τη δολοφονία της Υπατίας τότε θα ήταν αυτό γνωστό στους Αλεξανδρινούς και θα το χρησιμοποιούσαν σε βάρος του οι αιρετικοί Νεστοριανοί, που ήσαν θανάσιμοι αντίπαλοι του. Και φυσικά ο Κύριλλος δεν ήταν ανιψιός του Μεγάλου Αθανασίου, αλλά του προκατόχου του Θεοφίλου.

Πρέπα επίσης να εξετάζονται και οι περιστάσεις υπό τις οποίες έγιναν οι βιαιότητες. Στο συγκεκριμένο ζήτημα των θλιβερών επεισο¬δίων του 415, που προκάλεσαν τη δολοφονία τη$ Υπατίας, νωρίτερα υπήρξε μεγάλη ένταση στην Αλεξάνδρεια. Στο θέατρο της πόλης βρισκόταν ο έπαρχος Ορέστης όταν Ιουδαίοι είδαν μεταξύ των θεατών χριστιανούς και ερεθίσθηκαν. Επιασαν το γραμματέα του Πατριάρχου Κυρίλλου Ιέρακα και με την κατηγορία ότι προτίθεται να διέγειρει τα πλήθη τον παρέδωσαν στον Ορέστη που έδωσε εντολή να μαστιγωθεί. Ο Κύριλλος αντέδρασε έντονα και επικεφαλής διαδήλωσης κατευθύνθηκε εναντίον της γειτονιάς των Ιουδαίων, όπου δεν απέτρεψε τη διαρπαγή της περιουσίας τους. Ο Ορέστης συνέλαβε τότε μοναχό με την κατηγορία ότι επιχείρησε να τον λιθοβολήσει και αφού διέταξε να βασανιστεί τον άφησε να πεθάνει. Ο Κύριλλος από την πλευρά του έδωσε εντολή να αποδοθούν στον εκτελεσθέντα μοναχό τιμές μάρτυρος.

Η Υπατία, διάσημη φιλόσοφος και μαθηματικός και φίλη του Ορέστη, της οποίας η μόρφωση και η σεμνότητα προκαλούσαν γενικό σεβασμό οτην Αλεξάνδρεια, θεωρήθηκε ότι επειδή ήταν ειδωλολάτρης, αυτή προκάλεσε την ένταση στις σχέσεις μεταξύ Επαρχου και Πατριάρχου και αυτό οδήγησε στην άγρια δολοφονία της από φανατικούς χριστιανούς. Τέλος από πουθενά δεν αποδεικνύεται ότι οι χριστιανοί επίτηδες προκάλεσαν σύγχυση μεταξύ της βιογραφίας της Αγίας Αικατερίνης και αυτής της Υπατίας, όπως υποστηρίζουν εκ λόγων σκοπιμότητας ορισμένοι ιστορικοί.

Γ.Ν.Παπαθανασόπουλου

''Τύπος της Κυριακής''25-11-2001

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ-ΑΠΑΤΕΣ ΚΑΙ ΥΠΑΤΙΑ
Η Αγ.Αικατερίνη,η Υπατία και η κινηματογραφική ταινία ''AGORA''
Ο Μιχ.Καλόπουλος και ο Άγιος Κύριλλος
Η Υπατία,ο Άγ.Κύριλλος Αλεξανδρείας και η χολυγουντιανή παραγωγή αθειστή σκηνοθέτη(διαβάστε και τα σχόλια)