Ο «χορός του Ησαΐα»

Η ΦΡΑΣΗ “χορός του Ησαΐα” με τη σημασία «γάμος» (π.χ. "Πότε θα χορέψετε τον χορό του Ησαΐα;") προέκυψε από παρανόηση της υμνολογικής φράσης “Ἡσαΐα χόρευε”, που δεν συνδέεται όμως με χορό -καθώς το ρ. "χορεύω" στην υμνολογία έχει τη σημασία «χαίρομαι».

ΤΟ σημείο της τελετουργίας του γάμου κατά το οποίο ψάλλεται ο ύμνος (ο κυκλικός βηματισμός των νεονύμφων γύρω από το τραπέζι που επέχει θέση αγίας Τράπεζας) ευνοεί την παρασύνδεση αυτή, διότι ο βηματισμός αυτός όντως θυμίζει κύκλιο χορό.
ΕΤΣΙ, το όλο δρώμενο κατανοήθηκε ως χορός, και, λόγω του ύμνου, ως “χορός του Ησαΐα”. Συνεκδοχικά, από το δρώμενο πήρε αυτή την ονομασία και όλο το μυστήριο του γάμου.

Ο ψαλλόμενος ύμνος στην πραγματικότητα προτρέπει τον Ησαΐα να χαίρεται (“χόρευε”), επειδή εκπληρώθηκε η προφητεία του ότι η Παρθένος θα γεννήσει τον Εμμανουήλ, τον Μεσσία (Ησ. 7,14: «ἰδού ἡ παρθένος ἐν γαστρί ἕξει, καί τέξεται υἱόν, καί καλέσεις τό ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ»):
❝ Ἡσαΐα χ ό ρ ε υ ε ,
ἡ Παρθένος ἔσχεν ἐν γαστρί,
καὶ ἔτεκεν υἱὸν τὸν Ἐμμανουήλ,
Θεόν τε καὶ ἄνθρωπον,
Ἀνατολὴ ὄνομα αὐτῷ·
ὃν μεγαλύνοντες,
τὴν Παρθένον μακαρίζομεν. ❞
___
εικόνα: Ο γάμος στην Κανά (τοιχογραφία, άγιος Νικόλαος Ορφανός, Θεσσαλονίκη, 14ος αι.).

Andreas Moratos