Ο πρώτος ναός που χτίστηκε προς τιμήν του Αγίου Νεομάρτυρος Γεωργίου του εν Ιωαννίνοις

Στα Νότια - Νοτιοανατολικά της βουνοκορφής Μηλιός του Παναιτωλικού όρους, λίγα μέτρα πιό κάτω απ΄ την άλλη του βουνοκορφή Τριανταφυλιά, βρίσκεται το πανέμορφο χωριουδάκι Αργυρό Πηγάδι, πρώην Γκερτοβός.Λίγο Νοτιότερα, υπάρχει, ο συνοικισμός του Τσιρνόκος.
Σε απόσταση ενάμιση χιλιομέτρου απ΄το χωριό , στα δεξιά του δρόμου που απ΄ το Αργυρό Πηγάδι οδηγεί στην Αμβρακιά, στην κορυφή ενός λόφου, προβάλει επιβλητικό το πανέμορφο εκκλησάκι, πού'ναι αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο τον Νεομάρτυρα εξ Ιωαννίνων, που μαρτύρησε το 1838 σε ηλικία 30 ετών.

Ο μικρός αυτός πέτρινος Ναός, χαρακτηρίζεται για τα υπέροχα στοιχεία εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής του 19-ου αιώνα.

Το εκκλησάκι, μοναδικό δείγμα Ναοδομίας της περιόδου αυτής για τον Νομό Αιτωλοακαρνανίας, είναι πεντάτρουλος σταυροειδής, εγγεγραμμένος, μετά κεντρικού τρούλου. Οι τέσσερις κυλινδρικοί τρούλοι καταλαμβάνουν τα γωνιαία διαμερίσματα του ναού. Ο κεντρικός κυλινδρικός τρούλος, στηρίζεται επί τεσσάρων τόξων και τεσσάρων κιόνων στην ένωση των ημικυλινδρικών θόλων των κεραιών του σχηματιζόμενου σταυρού. Ο πεντάτρουλος Ναός, φέρει σε κάθε τρούλο του μεταλλικό σταυρό σε σχήμα στιλέτου.

Η ανέγερση του Ναού άρχισε το 1841, δύο - τρία χρόνια δηλαδή, μετά το μαρτύριο του Αγίου, κι ολοκληρώθηκε το 1847. Είναι δε ο πρώτος ναός που χτίστηκε προς τιμήν του Αγίου αυτού.

Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, ο Γκερτοβίτης Βασίλης Ταλαγάνης, πήρε στον ύπνο του εντολή κι οδηγίες από τον ίδιο τον Άγιο, για την ανέγερση του Ναού. Το σίγουρο είναι πως ο Ταλαγάνης, πρωτοστάτησε στην προσπάθεια συγκέντρωσης χρημάτων και την κινητοποίηση των κατοίκων των γειτονικών χωριών, εμφανιζόμενος τελικά ως κτήτορας του Ναού.

Ο Ναός, κατά μη εξακριβωμένες πληροφορίες, φέρετε πως χτίστηκε σε σημείο στο οποίο υπήρχε ή αρχαίο φρούριο ή και το πιθανότερο, κάποια φρυκτωρία της Αρχαίας Αιτωλικής Συμπολιτείας.

Στο χώρο εντοπίζονται τμήματα τέτοιων κτισμάτων, ενώ είναι φανερό ότι υλικά από αρχαία κτίσματα, χρησιμοποιήθηκαν στην τοιχοποιία του Ναού. Στο χώρο δυτικά του Ναού, βρίσκονται κατεστραμένα δυο κελιά, στα οποία είχε μονάσει για κάποια χρόνια, στις αρχές του 1900, o μοναχός Παρθένιος Κότσαλος από το Αργυρό Πηγάδι.

Στο εσωτερικό του λιτού κι απέριττου αυτού Ναού, αξιοπαρατήρητα είναι η ανάγλυφη πέτρινη παράσταση με τον δικέφαλο αητό, στο κέντρο του δαπέδου, ακριβώς κάτω απ΄ τον κεντρικό τρούλο, οι υπέροχοι πέτρινοι κίονες, οι υπέροχες πετρόκτιστες κοιλότητες της τοιχοποιίας και η εικόνα του Αγίου, προσφορά του Σουλιώτη οπλαρχηγού Νικολάου Κάσκαρη, ο οποίος φέρεται και ως βασικός υποστηρικτής και χρηματοδότης της ανέγερσης του Ναϊδρίου. Η εικόνα με το μαρτύριο του Αγίου, φέρει την επιγραφή: «Δέησις του δούλου του Θεού Νικολάου Κάσκαρη 1847 Ιουλίου 21. Χείρ Κ. Λάμπρου».

Ο Ναός πανηγυρίζει στις 17 Ιανουαρίου, και κατά τοπική συνήθεια το Σάββατο πριν τον δεκαπενταύγουστο.

πηγή