Ο μικρός είχε διαγνωστεί στο φάσμα του αυτισμού. Όπως συμβαίνει τόσες και τόσες φορές, οι συμμαθητές του τον είχαν απομονώσει, τον είχαν περιθωριοποιήσει, τον είχαν καταδικάσει οριστικά κι αμετάκλητα στη μοναξιά. Δεν ήταν ποτέ καλεσμένος και καλοδεχούμενος σε καμία δραστηριότητα, πιθανότατα υπήρξε αντικείμενο χλευασμού. Όπως τόσα άλλα παιδιά στο φάσμα θα έπρεπε να ακούει τη διάγνωσή του ως βρισιά, ως μια δικαιολογημένη αφορμή για κάθε μορφή κακοποίησης.
Ακόμα και στα ρεπορτάζ υπονοείται ότι η αιτία ή η αφορμή για την αυτοχειρία είναι η νευροδιαφορετικότητα. Αν δεν ήταν αυτιστικός θα είχε αυτοκτονήσει; Μήπως θα τον έκαναν παρέα; Μήπως θα το διαχειριζόταν αλλιώς; Πρώτα σε σκοτώνουν οι άνθρωποι κι ύστερα οι φυλλάδες τους με πηχτή αμάθεια και μπαρουφολογία.
Και τώρα ας μιλήσουμε μπροστά στον καθρέφτη.
Σήμερα το «αυτιστικός» είναι η πιο διαδεδομένη «βρισιά» και προσβολή ανάμεσα σε νέους κι εφήβους, έχει αντικαταστήσει το βλάκας, το μαλάκας, το ηλίθιος. Χρησιμοποιείται σχεδόν παράλληλα με το «ανάπηρος». Κι ας είμαστε ειλικρινείς, για την κοινωνία δεν τρέχει κάστανο. Κάποιοι αδιαφορούν, κάποιοι γελάνε, κάποιοι ψιλοενοχλούνται αλλά δε λένε τίποτα, άλλοι σιγοντάρουν και κάποιοι θείοι που θέλουν να κάθονται με τη νεολαία μπορεί να το χρησιμοποιούν ομοιοτρόπως για να είναι κι αυτοί μέσα στο παιχνίδι.
Τι είναι όμως ουσιαστικά η αναπηρία; Είναι μια διάγνωση; Μια νευροδιαταραχή; Είναι μια παραπληγία; Μια απώλεια ενός μέλους ή μήπως είναι κυρίως ο κοινωνικός αποκλεισμός, οι διακρίσεις, οι προκαταλήψεις, οι τοξικές κουλτούρες κι η αδιαφορία;
Υπάρχει ένας διάχυτος οίκτος ας πούμε για κάποιον που χρησιμοποίει αμαξίδιο για τις μετακινήσεις του. Τους λυπόμαστε που δε μπορούν να συμμετέχουν σε δραστηριότητες, να διασκεδάσουν, να πάνε σε ένα μπαρ ή ένα κλαμπ, να χρησιμοποιήσουν τα μέσα μεταφοράς, να βγαίνουν ραντεβού, να αθληθούν, κτλ. Ένας δημοσιογράφος τους είπε από «αγάπη» όμηρους στα «καροτσάκιά» τους, ένας άλλος είπε ότι θα ήταν καλύτερα να είναι νεκροί. Όμως η αναπηρία φταίει γι’ αυτούς τους περιορισμούς ή ότι δεν υπάρχουν ράμπες σε πεζοδρόμια, μαγαζιά κι υπηρεσίες, ότι δεν υπάρχουν λεωφορεία προσαρμοσμένα στις ανάγκες τους, ότι τα πεζοδρόμια είναι παρκαρισμένα και καταστρεμμένα, ότι οι χώροι άθλησης και διασκέδασης δεν τους «χωρούν»;
Αντίστοιχα στην περίπτωση του αυτισμού οι άνθρωποι στο φάσμα απομονώνονται, κακοποιούνται, στιγματίζονται, αποκλείονται από εκείνους που δεν ξέρουν καν τι είναι ο αυτισμός, τι θα πει φάσμα, ανθρώπους που εκμεταλλεύονται την ευαλωτότητα των άλλων για να γελάσουν, για να νιώσουν κυρίαρχοι, για να ξεσπάσουν τα δικά τους τραύματα, τη δική τους οργή. Χωρίς συνέπειες, χωρίς ενημέρωση.
Την ίδια ώρα το κράτος κόβει επιδόματα, ειδικά στους ενηλίκους, υποστελεχώνει τα σχολεία, τεμαχίζει την παράλληλη στήριξη, δεν έχει σοβαρές δομές φιλοξενίας, σταθερή κλινική υποστήριξη και ΣΥΔ (Στέγη Υποστηριζόμενης Διαβίωσης), δεν έχει εργασιακά προγράμματα, δεν ενημερώνει τους πολίτες του κι ειδικά τους μαθητές του, δεν εκπαιδεύει τους γονείς και τους κηδεμόνες, τους αφήνει έρμαια στην ιδιωτική πρωτοβουλία, όση υπάρχει, όπου υπάρχει. Τι λέτε; Φταίει η διάγνωση για τους αποκλεισμούς τους, είναι κάτι εσωτερικό μέσα τους ή τα εμπόδια τους είναι κυρίως προϊόντα του κόσμου που τους δώσαμε;
Τα «Κάνεις σαν αυτιστικός», τα «Τι χαζομάρες κάνεις ρε αυτιστικέ;», τα «Πού να βρει γκόμενα που είναι σαν αυτιστικός» είναι κακοποίηση, οδηγούν σε κακοποίηση. Όταν μαθευτεί ότι ένα παιδί βρίσκεται στο φάσμα θα ενεργοποιηθούν τα πιο σκληρά αντανακλαστικά βίας, ρατσισμού και περιθωριοποίησης. Όπως στην εποχή μου συνέβαινε με το «Αλβανός». Δεν είναι αθώα αυτή η αναπαραγωγή τέτοιων φράσεων, είναι ρητορική μίσους, δεν φταίνε μόνο τα παιδιά που τα λένε, φταίει κυρίως ο πυρήνας της αντίληψής μας στο διαφορετικό, ειδικά όταν μπορεί να είναι τόσο ευάλωτο κι ανυπεράσπιστο.
Αντί τα σχολεία κι οι μικρές κοινωνίες, οι γειτονιές μας, να γίνονται τα πρώτα πλαίσια συμπερίληψης, ισχυρές εστίες ενημέρωσης και κατανόησης, ανοιχτές πόρτες αλληλεπίδρασης και λειτουργικής συνύπαρξης, υγιή πλαίσια που κάθε διαφορετικότητα θα μπορεί να εκφραστεί και να εξελιχθεί, ρυάκια που θα γεννήσουν ποτάμια καινούργιων κοινωνικών αιτημάτων και διεκδικήσεων γίνονται αναπαραστάσεις ενός τέρατος. Ένα τέρας άλλες φορές ημιμάθειας, τυφλού μίσους και στυγερής ανάγκης για κυριαρχία κι ανταγωνιστικότητα κι άλλες φορές μια παγωμένη έκφραση αδιαφορίας κι απάθειας, μια βαθιά βουτιά στην άβυσσο της μοναξιάς και του ατομικισμού.
Δουλεύω στον χώρο της ειδικής αγωγής από το 2012, από την πρώτη πρακτική μου. Έχω δει ωφελούμενους μου να ντρέπονται, να κρύβονται, να νιώθουν κατώτεροι, να νιώθουν άρρωστοι, να πιστεύουν ότι δεν αξίζουν την αγάπη και τον έρωτα, να νιώθουν μιάσματα για την οικογένειά τους, να μισούν τον εαυτό τους, να κακοποιούνται με όλους τους τρόπους από συγγενείς, συμμαθητές, άγνωστους στο δρόμο, επαγγελματίες, έχω δει ακόμα να αναπτύσσουν μέχρι και σοβαρές ψυχιατρικού τύπου διαταραχές λόγω φοβερών επιπέδων bullying. Κάποτε ένας από αυτούς με φοβερό μυαλό και προσωπικότητα μου είχε πει «Καλά όλα αυτά που μου λες, εσύ θα ήθελες να είσαι αυτιστικός;»
Ξέρετε τι, θα ήθελα μαζί με όλους τους κοινωνικούς συμμάχους και φυσικά με μπροστάρηδες την κοινότητα των αυτιστικών ανθρώπων και των οικογενειών τους να χτίσουμε έναν τέτοιο κόσμο που να μην χρειάζεται απάντηση σε αυτό το ερώτημα γεμάτο πόνο και τραύμα. Θα ήθελα να είμαι σε μια κοινωνία που να μην είσαι ο «αυτιστικός», το «περιστατικό», αλλά ο Γιώργος, η Μαρία, ο Στάθης, σε μια κοινωνία που οι ευκαιρίες θα μοιράζονται τόσο ισότιμα και τόσο προσαρμοσμένα στις ξεχωριστές μας ανάγκες που θα μπορείς να έχεις τις ίδιες πιθανότητες να είσαι ευτυχισμένος, ελεύθερος, δημιουργικός είτε είσαι νευροτυπικός είτε είσαι νευροδιαφορετικός.
Έτσι. Και για τη μνήμη του μικρού από τη Νέα Αγχίαλο που θα μείνει για πάντα 18 χρονών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου