Ι.Ν ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΜΕΣΟΧΩΡΙΤΙΣΣΗΣ ΔΟΥΚΑΔΩΝ-ΚΕΡΚΥΡΑ

Η εκκλησία της Παναγίας της Μεσοχωρίτισσας,ενοριακός ναός των Δουκάδων,βρισκεται στην πλατεία του χωριού,όπου δεσπόζει στο νοτιοανατολικό άκρο της.

Γραπτές μαρτυρίες για την ύπαρξή του διαθέτουμε ήδη από τον 15^ο αιώνα,η σημερινή όμως μορφή του κτιρίου οφείλεται σε μεταγενέστερη μετασκευή,πιθανόν των μέσων του 18^ου αιώνα,που της έδωσε την τυπική εμφάνιση της μονόκλιτης ξυλόστεγης κερκυραϊκής βασιλικής.Είναι αρκετά ευρύχωρος ναός ,με αρμονικές αναλογίες και χαρακτηρίζεται από τα μεγάλων διαστάσεων ανοίγματά του:Διαθέτει οκτώ μεγάλα παράθυρα στον κυρίως ναό και τον γυναικωνίτη,καθώς και τρεις μνημειακές εισόδους στην δυτική,βόρεια και νότια πλευρά του.Όλα τα ανοίγματα περιβάλλονται από μαρμάρινα πλαίσια,εκείνα δε των θυρών φέρουν και γλυπτή διακόσμηση.

Ιδιαίτερα αξιόλογη είναι εκείνη του βορείου θυρώματος,έργο λαικών μαστόρων του 1929.

  Το ψηλό και κομψό καμπαναριό είναι προσκολημμένο στην βορειοανατολική γωνία του ναού και έχει τη συνήθη εμφάνιση των κερκυραϊκών καμπαναριών:Ένας υψηλός τοίχος με τα τοξοειδή ανοίγματα για την ανάρτηση των κωδώνων,επιστεφόμενος από το χαρακτηριστικό αέτωμα με τα μπαρόκ μοτίβα.

 Το εσωτερικό του ναού της Παναγίας είναι επιβλητικό και κατανυκτικό,με πλούσια διακόσμηση.Ιδιαίτερα ελκύει την προσοχή μας το ψηλό μαρμάρινο τέμπλο.

Πρέπει να είναι  σύγχρονο με την ανακαίνιση της εκκλησίας κατά τον 18^ο αιώνα και φέρει θαυμάσια εικονογράφηση.Όλες του οι εικόνες,σε χρυσό βάθος,διακρίνονται για την ενότητα της τεχνοτροπία στους.Ο ανώνυμος αγιογράφος ερμηνεύει κάπως ‘’λαϊκότερα’’τα κρητικά του πρότυπα,παραμένοντας πιστός στην παραδοσιακή,εκκλησιαστική εικονογραφία.

Χαρακτηριστικό είναι ότι η Ανάσταση στο δωδεκάορτο αποδίδεται με τον παραδοσιακό(και ορθό)τύπο της Είς Άδου Καθόδου.

 Άξια μνείας είναι η εικόνα που βρίσκεται στ’αριστερά του εικονοστασίου,στη σειρά των δεσποτικών εικόνων.

Παριστάνει τον Άγιο Αθανάσιο  να σώζει ένα παιδάκι που κινδυνεύει να πέσει στο κενό από τι επάλξεις του φρουρίου πόλεως,μάλλον της Κέρκυρας.Είναι πιθανόν αφιέρωμα  κάποιας οικογένειας ευγενών,από αυτές που διέθεταν κατοικίες και κτήματα στους Δουκάδες.

 Σε ιδιαίτερο μέρος(‘’μονή’’)στα δεξιά του Ι.Βήματος φυλάσσεται μεγάλων διαστάσεων εικόνα της Θεοτόκου,που φέρει την επιγραφή «Η Κυρία η Μεσοχωρίτισσα».Είναι ενυπόγραφο έργο του Γεωργίου Χρυσολωρά και διακρίνεται για την άψογη εκτέλεση.Η Παναγία παρουσιάζεται ένθρονη στον γνωστό τύπο της Λαμποβίτισσας,που εισήγαγε κατά τον 17^ο αιώνα ο Εμμ.Τζανές.

Στον Γεώργιο Χρυσολωρά θα πρέπει να αποδώσουμε και την μοναδική τοιχογραφία του ναού ,που βρίσκεται στην κόγχη της προθέσεως και παριστάνει την Γέννηση του Χριστού,αν κρίνουμε από την ομοιότητα της τεχνοτροπίας με την τοιχογραφία του ίδιου ζωγράφου που σώζεται σε κόγχη της Λατινικής Μητροπόλεως(Ντόμο)’’Η Αγία Τριάδα με τους αγίους Βασίλειο και Χρυσόστομο’’.

 Από τις εικόνες  που στολίζουν τους πλευρικούς τοίχους διακρίνονται τέσσερεις  μεγάλου μεγέθους.Από αυτές οι δύο που είναι αναρτημένες πάνω από την νότια και την βόρεια πύλη του ναού παριστάνουν την Δευτέρα Παρουσία και την Σύναξη των Αγίων Πάντων αντίστοιχα.Δε φέρουν υπογραφή,αλλά η τεχνοτροπία τους παραπέμπει στον Χρυσολωρά,καθώς είναι παρόμοια με επίσης μεγάλων διαστάσεων ενυπόγραφη εικόνα του των Αγ.Πάντων στην Ι.Μ.Παλαιοκαστρίτσας.

 Οι άλλες δύο μεγάλες εικόνες παρουσιάζουν σκηνές από τη Γένεση(Δημιουργία του κόσμου και Πτώση των Πρωτοπλάστων)Αν και εκτελεσμένες με την παραδοσιακή τεχνική της αυγοτέμπερας,η τεχνοτροπία τους είναι στενά εξαρτημένη από τις φλαμανδικές χαλκογραφίες που κυκλοφορούσαν τότε ευρύτατα.

 Τη διακόσμηση του ναου συμπληρώνουν και άλλες μικρότερες εικόνες,οι πλείστες παραδοσιακής τεχνοτροπίας.Ξεχωρίζουν  ο Επιτάφιος Θρήνος και  η Κοίμηση της Θεοτόκου.Αναφέρουμε  ακόμα μια βυζαντινότροπη και απόλυτα πιστή στην εκκλησιαστική εικονογραφία Γέννηση του Χριστού.

 Η ουρανία είναι διακοσμημένη με εικόνες των τεσσάρων Ευαγγελιστών και τεσσάρων προφητών.

Στο κέντρο της φέρει μικρότερου μεγέθους παραστάσεις της Γεννήσεως,των Εισοδίων και της Κοιμήσεως  της Θεοτόκου.Αν κρίνουμε από την τεχνοτροπία τους,θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι  έργα ελάσσονος ζωγράφου,που ακολουθεί την τεχνοτροπία του Σπυρίδωνος Σπεράντζα.

 Τη διακόσμηση  του ναού συμπληρώνουν τα ασημένια κανδήλια και πολυκάνδηλα,τρεις πολυελαίοι,από τους οποίους  ξεχωρίζει ο ένας,έργο της παλαιάς κερκυραϊκής μεταλλοτεχνίας και τα υψηλά και λιτά διακοσμημένα στασίδια.