Το ψηφιδωτό χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 6ου αιώνα επί εποχής του Βυζαντινού Αυτοκράτορα Μαυρικίου [582-602 μ.Χ.].
Αποτελείται από φυσικές ψηφίδες για τα πρόσωπα και τεχνητές, όπως χρυσές για το βάθος και τα ενδύματα του Χριστού και ασημένιες για τα φωτοστέφανα των αγγέλων.
Το ψηφιδωτό βρίσκεται στην κόγχη του ιερού που συμβολίζει θεολογικά την ένωση του ουρανού-τρούλου με τη γη.
Στο ψηφιδωτό παρουσιάζεται η Παναγία όρθια να κρατά το μικρό Χριστό με το αριστερό χέρι, ενώ στέκεται σε πολυτελές από χρυσές ψηφίδες μαξιλάρι-υποπόδιο. Ο Χριστός είναι ντυμένος με χρυσά ενδύματα και με το δεξί Του χέρι ευλογεί. Η Παναγία πλαισιώνεται από τους Αρχαγγέλους Γαβριήλ και Μιχαήλ.
Φωτ:1 Αρχάγγελος Γαβριήλ και ο διάκοσμος
Βλέποντας το ψηφιδωτό, στη δεξιά πλευρά βρίσκεται ο Αρχάγγελος Γαβριήλ σε άριστη κατάσταση [φωτ:1]. Βαδίζει προς την Παναγία κρατώντας σκήπτρο και σφαίρα, σύμβολα της κυριαρχίας του Χριστού στον κόσμο. Αριστερά, δυστυχώς αρκετά κατεστραμμένος, εικονίζεται ο Αρχάγγελος Μιχαήλ πιο στατικός, με γαλανά μάτια και καστανόξανθα μαλλιά [φωτ:2]. Και οι δύο αγγέλοι είναι ντυμένοι με λευκούς χιτώνες φιλοσόφων, ενώ φέρουν φτερά παγωνιού, σύμβολα αθανασίας και αιωνιότητας.
Η Παναγία του ψηφιδωτού φέρει την επιγραφή Η ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΑ, μια επιγραφή μοναδική στην Κύπρο. Φέρει ακόμα τις επιγραφές ΓΑΒΡΙΗΛ και ΜΙΧΑΗΛ.
Φωτ:2 Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ
Στη διακοσμητική ταινία που περιβάλλει το ψηφιδωτό, υπάρχει εντυπωσιακός φυτικός και ζωϊκός διάκοσμος, που αποτελείται ξεκινώντας από κάτω, από τριπόδια, άκανθες, αγγεία-κρήνες, πάπιες, παπαγάλους και ελάφια. Στην κορυφή του διακοσμητικού τόξου τέσσερα ελάφια συγκρατούν με τα κέρατά τους, σφαίρα μέσα στην οποία υπάρχει ακτινωτός σταυρός [φωτ:3]. Όλη αυτή η διακόσμηση, συμβολίζει την ανακαίνιση της φύσης μέσα από το σωτηριώδες μήνυμα του Χριστιανισμού.
Παλαιότερο κατά μισό περίπου αιώνα ήταν το ψηφιδωτό της Παναγίας της Κανακαριάς από το κατεχόμενο χωριό Λυθράγκωμη της επαρχίας Αμμοχώστου. Το ψηφιδωτό αποσπάστηκε από Τούρκους αρχαιοκάπηλους και πουλήθηκε στο εξωτερικό. Κομμάτια του επαναπατρίστηκαν μετά από δικαστικούς αγώνες και εκτίθενται στο Βυζαντινό Μουσείο του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’ στην Αρχιεπισκοπή. Ένα τρίτο ψηφιδωτό του 7ου αιώνα βρισκόταν στην εκκλησία της Παναγίας της Κυράς του χωριού Λιβάδια της επαρχίας Αμμοχώστου. Δυστυχώς το ψηφιδωτό αυτό έχει καταστραφεί ολοσχερώς μετά την τουρκική εισβολή.
Φωτ:3 Η κορυφή του ψηφιδωτού όπου τα κέρατα τεσσάρων ελαφιών συγκρατούν σφαίρα με σταυρό
Tο ψηφιδωτό της Αγγελόκτιστης αποτελεί έργο παγκόσμιας κληρονομιάς. Παρόμοια έργα βρίσκονται στη Συρία και στη Ραβέννα της Ιταλίας.
Πηγές: 1.Ανδρέας Μ. Φούλιας, Ο Ναός της Παναγίας Αγγελόκτιστης στο Κίτι Λάρνακας,σσ.22-28, Λευκωσία 2004.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου