Μονές του Αγ.Ιωάννου του Χρυσοστόμου στον Ελλαδικό χώρο

Ό Νοέμβριος είναι μήνας κατά την διάρκεια του οποίου εορτάζονται πολλοί και μεγάλοι "Αγιοι της Εκκλησίας μας μεταξύ των οποίων εξέχουσα θέση κατέχει ό Ιερός Χρυσόστομος. Αν και ευρίσκεται, όμως, στην κορυφή των Μεγάλων Πατέρων και Άγιων Όμολογητών της Εκκλησίας πολύ λίγοι Ναοί είναι αφιερωμένοι στην μνήμη του και ακόμη λιγότερα, αν όχι ελάχιστα, Μοναστήρια. Για τρία άπό αυτά (ίσως και τα μοναδικά) Μοναστήρια θα κάνουμε μια πολύ σύντομη αναφορά.

α) Ένα ιστορικό και παλαίφατο Μοναστήρι πού βρίσκεται στην μαρτυρική Μεγαλόνησο, στη νότια -πλευρά του Πενταδάκτυλου, ιδρύθηκε κατά την παράδοση το 328 από την "Αγία Ελένη και αφιερώθηκε στο όνομα της Άγιας Τριάδος, ενώ συγχρόνως ονομαζόταν και Μονή της Αγίας Ελένης, άττό σεβασμό και τιμή στο πρόσωπο της Θεοστέπτου και Ίσαποστόλου Βασιλομήτορος, πού παρείχε πλούσια σ' αυτό την προστασία και την αρωγή της.

Την ονομασία της ως Ιερά Μονή Χρυσοστόμου έλαβε από την ανέγερση ενός δευτέρου Ιερού Ναοϋ κατά το 1091 πού ονομάσθηκε «Ναός του Χρυσοστόμου» και σύντομα είχε ως αποτέλεσμα την μετονομασία του όλου κοινοβίου σε Μονή του Χρυσοστόμου, ή οποία ήκμασε μεταξύ των ετών 990 και 1191, πριν δηλαδή περιέλθει ή Κύπρος σε ξένη κατοχή. Σήμερα μετά την τουρκική εισβολή του 1974, επί 32 δηλαδή ολόκληρα χρόνια, βρίσκεται στο κατεχόμενο τμήμα της Μεγαλονήσου μας στερούμενος όχι μόνο έγκαταβίωσης αλλά και της στοιχειώδους λατρευτικής ζωής προς μεγάλη θλίψη του ευλαβούς Κυπριακού λαού, ό όποιος δεν μπορεί ελεύθερα να πραγματοποιεί τα προσκυνήματα του στον Μέγιστο Ιεράρχη.

Η Ι.Μ.Αγ.Ιωάννου του Χρυσοστόμου στη Νάξο

β) Στόν καθαρώς Ελλαδικό χώρο, επί έπτά και πλέον αιώνες (πιθανή ημερομηνία Ιδρύσεως 1280) ένα και μοναδικό Μοναστήρι αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο λειτουργεί, ως Γυναικεία Κοινοβιακή Μονή, χωρίς ποτέ να ερημωθεί από Μοναχές και χωρίς να παύσει ή αδιάκοπη λατρευτική ζωή των ενασκούμενων σε αυτή.
Είναι ένα κατάλευκο νησιώτικο κτίσμα, φρουριακού χαρακτήρος, με χαμηλή δοκαρόφρακτη πύλη και καταχύτη (λαδοζεματίστρα) από την εποχή των πειρατικών επιδρομών, πού βρίσκεται σε δεσπόζουσα θέση σε πλαγιά κοντά στην πρωτεύουσα της νήσου Νάξου, σε σημείο αμφιθεατρικό και περίοπτο, πού δίνει την δυνατότητα στον προσκυνητή να απολαμβάνει την θέα του Αιγαίου με όσα από τα διάσπαρτα νησιά του Κυκλαδικού συμπλέγματος διακρίνονται. Ό όγκος των διώροφων κελλιών κλιμακώνεται σε αρμονία με το έδαφος με κορύφωση τον ισχυρό τετράγωνο πύργο εντός του οποίου υπάρχει το Παρεκκλήσιο του Άγιου Νικολάου. Εσωτερικά σχηματίζεται μικρή ανθοστόλιστη αυλή την όποία καθιστά ιδιαίτερα θελκτική ή ύπαρξη μιας δροσερής πηγής. Το σχετικά μικρό καμαροσκεπές καθολικό φέρει ξυλόγλυπτο τέμττλο με σημαντικές βυζαντινές εικόνες από τις όποίες ξεχωρίζει ή μεγάλη άσημοσκεττής εικόνα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, ή όποία παριστά τον Ιερό Πατέρα έ'νθρονο και φέροντα επί του στήθους Του, εν είδει Αρχιερατικού εγκολπίου, τεμάχιο του Ίεροΰ Του Λειψάνου.

Ό Ναός αυτός ανακαινίσθηκε στο β' μισό του 18ου αι. από τον άρχοντα Ανδρόνικο Πραδούνα. Στο άρχονταρίκι σώζεται ενδιαφέρουσα άποτροπαϊκή επιγραφή του 1757 (επισκευές επί Μητροπολίτου Παροναξίας Ανθίμου Βαρδή). Στή Μονή υπήρχε παλαιότερα αξιόλογη βιβλιοθήκη πολλά δε από τα βιβλία, πού μέχρι σήμερα διασώζονται, είχε αποστείλει ό "Αγιος Νικόδημος ό Αγιορείτης στην μητέρα του, ή οποία αμέσως μετά την αναχώρηση του από τη Νάξο εμόνασε στη Μονή του Χρυσοστόμου ως μοναχή Άγάθη.
Ηγουμένη επί 36 συναπτά έτη είναι ή Γερόντισσα Θεοκτίστη ή οποία έγκαταβιοϊ στο Μοναστήρι από το 1950 και καταβάλλει άοκνες προσπάθειες τόσο για την λειτουργική ζωή της Μονής, την οποία ιδιαιτέρως εύλαβούνται και τιμούν οί Νάξιοι, όσο και για την πράγματι θαυμάσια συντήρηση της

Η εικόνα του Αγ.Ιωάννου του Χρυσοστόμου στη Μονή του στη Νάξο(1818)

Υπάρχει και Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, με έδρα την πόλη των Αθηνών και ώραϊο Μετοχιακό συγκρότημα στην περιοχή της Γλυφάδας, οπού και ό Ιερός Ναός του εν Άγίοις Πατρός ημών Ίωάννου Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως του Χρυσοστόμου. Εκεί έτέλεσε ό μακαριστός αρχιεπίσκοπος Αθηνών κυρός Χριστόδουλος την ενθρόνιση του γέροντος Καλλίστου Λαβδάκη ως πρώτου Καθηγουμένου, την Κυριακή 14 Νοεμβρίου 2004, επομένη της ίεράς μνήμης του Μεγάλου Πατρός της Εκκλησίας μας.


Θερμή ευχή όλων μας προς τον Κύριο είναι πρώτον να χαρίσει την ειρήνη και την αποκατάσταση της δικαιοσύνης στην μαρτυρική Μεγαλόνησο ώστε να λειτουργήσει και πάλι απρόσκοπτα το Μοναστήρι του Μεγάλου Αγίου μας και ελεύθερα να μεταβαίνουν σ" αυτό οί ευλαβείς προσκυνητές του, δεύτερον να ευδοκήσει ώστε να πορεύεται στην μακρόχρονη πνευματική πορεία του με ακόμη μεγαλύτερη ακμή και προσφορά το Μοναστήρι του Χρυσοστόμου στη Νάξο, γιατί αποτελεί τον τηλαυγή και ψυχοσωτήριο φάρο ολόκληρου του νησιού και τρίτον να αναδείξει την νεοπαγή Μονή του Ίεροϋ Πατρός μέσα στην πολύβουη σύγχρονη μεγαλούπολη των Αθηνών σε πνεύμονα πνευματικού οξυγόνου για τα εκατομμύρια των ανθρώπων πού την κατοικούν, ζώντας μέσα στο νέφος, στο άγχος, και στην ρουτίνα της καθημερινότητας

Αρχ.Καλλινίκου Δεμενόπουλου