πρωτ.Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Κάποτε σταυρός είναι να θέλει να πετύχει αυτό που τα χαρίσματά του τον ωθούν να πετύχει και να βλέπει ότι τα όνειρά του για την ζωή δεν μπορούν να υλοποιηθούν εξαιτίας των περιστάσεων ή της αδυναμίας του πλησίον του να κατανοήσει τι ο ίδιος ζητά. Άλλοτε πάλι η δική του πορεία εξαρτάται αποκλειστικά από την εκάστοτε επικρατούσα αντίληψη, νοοτροπία, εξουσία. Και τότε ο άνθρωπος επιλέγει να μεταφέρει τα αιτήματά του στην εξουσία που διαχειρίζεται τις περιστάσεις της ζωής του, προκειμένου αυτή να αποφασίσει αν θα εκπληρωθούν ή όχι.
Είναι δύσκολη η κατάσταση να είμαστε εξαρτημένοι από τους άλλους. Μας κάνει να αισθανόμαστε αδύναμοι, αλλά και ταπεινωμένοι. Μας βάζει στα όριά μας, χωρίς αυτό να συνεπάγεται ότι μας ευχαριστεί ένα τέτοιο δεδομένο. Ο άνθρωπος θέλει να νικά. Να υπερβαίνει. Να βρίσκει λύσεις. Να ελπίζει στη αυτοδιάθεσή του. Να βλέπει τους άλλους ότι δεν είναι τα εμπόδια, αλλά συνασπίζονται μαζί του, εκπληρώνουν τα θελήματά του, γίνονται οχήματα για να πάρει ο ίδιος τις ευκαιρίες που δικαιούται ή που νομίζει ότι δικαιούται από την ζωή. Το εγώ μας δεν ανέχεται εξαρτήσεις. Δεν ανέχεται αποδοκιμασίες. Να αισθάνεται ότι κανείς δεν μπορεί να συμμεριστεί τις ιδέες και τους οραματισμούς του. Και γι’ αυτό το αίσθημα της ταπείνωσης κάνει τον άνθρωπο να θυμώνει. Όχι να αισθάνεται τα πραγματικά του όρια. Ότι δεν είναι θεός που μπορεί να πετύχει τα πάντα. Διότι αυτό πραγματικά θα θέλαμε, να μπορούμε να είμαστε θεοί που πετυχαίνουμε ό,τι ζητούμε. Σ’ αυτό στηρίζεται, εξάλλου, ο πολιτισμός των καιρών μας. Στην ψευδαίσθηση ότι τα πάντα υπάρχουν - «συνωμοτούν»- , για να πετύχουμε τους σκοπούς μας. Ακόμη κι αν δεν έχουμε την πραγματική δυνατότητα για κάτι τέτοιο. «Η ζωή ευνοεί τους τολμηρούς».
Αν στην περιπέτεια των ανθρώπινων σχέσεων η τόλμη, το θάρρος, η απαίτηση συνασπίζονται για την επιτυχία μας και η ήττα, η αδυναμία θεωρούνται καταστροφικές καταστάσεις, λόγω της ταπείνωσης που μας προκαλούν, στην σχέση του ανθρώπου με τον Θεό ισχύουν άλλα κριτήρια. Ο άνθρωπος έναντι του Θεού δεν μπορεί να είναι εξουσιαστής. Δεν μπορεί να έχει παρρησία, διότι τα μεγέθη είναι δυσανάλογα από κάθε άποψη. Παρότι ο άνθρωπος αναλαμβάνει την θέση θεού για τον εαυτό του, απαιτώντας «ενώπιος ενωπίω» και «ως ίσος προς ίσον» να συνομιλεί και να ζητεί από τον Θεό, εντούτοις είναι ολοφάνερο ότι μία τέτοια συμπεριφορά δεν μπορεί να έχει νόημα.
Για την Εκκλησία μας η κορυφαία πρέσβειρα του ανθρωπίνου γένους και του καθενός ανθρώπου προσωπικά ήταν, είναι και θα είναι η Υπεραγία Θεοτόκος. Η Παναγία έλαβε το δικαίωμα και την ευλογία της πρεσβείας επειδή στην ζωή της απέκτησε το θυμίαμα που ανεβάζει κάθε αίτημα στον ουρανό.
Εκτός από την πρεσβεία της προσευχής που η Παναγία μεταφέρει μαζί με την δική της αγάπη στον Υιό και Θεό της, για κάθε αίτημά μας, ακόμη και για το κρασί που λείπει από την χαρά μας, όπως στον γάμο στην Κανά, η Παναγία ζητά από τον Υιό της «τον εξιλασμό παντός κόσμου». Ζητά την συγχώρεση του Θεού για όλους. Για το θράσος και την αρνητικότητά μας έναντι Του. Για την υπερβολή της υπερηφάνειας που μας οδηγεί σε αυτοθέωση. Για την αμαρτία που μας καθιστά ψεύτικους. Για την έλλειψη ή το πάγωμα της αγάπης. Για ό,τι μας χωρίζει από τον πλησίον. Και γίνεται πρώτη από όλους ο εξιλασμός. Στο πρόσωπό της, στο δικό της μεγάλο ΝΑΙ στον ουρανό, ο Θεός συγχωρεί όλη την ανθρωπότητα στέλνοντας τον Υιό Του. Και συνεχίζει να συγχωρεί χάρις στις πρεσβείες της τους πάντες για την μόνιμη εκτροπή μας στην ανταρσία εναντίον Του, όπως κι αν αυτή εκφράζεται.
Η πρεσβεία της Υπεραγίας Θεοτόκου είναι πρεσβεία προσευχής απαρτιζόμενης από την ταπείνωση και την αγάπη. Πρεσβεία συγχώρεσης και λύτρωσης. Και είναι πρεσβεία που δεν σταματά, όσος χρόνος κι αν περάσει, ό,τι κι αν κάνουμε που μας χωρίζει από την κοινωνία με τον Θεό. Είναι παρούσα η Παναγία στην ζωή μας. Είναι ένα συνεχές σημείο το οποίο εξ ουρανού μας δείχνει ότι η οδός της επιτυχίας δεν περιορίζεται ούτε εξαρτάται από τους στόχους της ζωής, αλλά από τον μεγάλο στόχο: αυτόν της συνάντησης με τον Θεό. Της κοινωνίας μαζί Του. Αυτόν ο οποίος επιτυγχάνεται στην Εκκλησία. Εκεί όπου η Υπεραγία Θεοτόκος και οι άγιοι κάθε εποχής έχουν σκηνώσει. Και πρεσβεύουν όλοι μαζί στον Θεό για μας, είτε το ζητούμε είτε όχι, διότι το παν σ’ αυτούς είναι η αγάπη.
Είναι δύσκολη η κατάσταση να είμαστε εξαρτημένοι από τους άλλους. Μας κάνει να αισθανόμαστε αδύναμοι, αλλά και ταπεινωμένοι. Μας βάζει στα όριά μας, χωρίς αυτό να συνεπάγεται ότι μας ευχαριστεί ένα τέτοιο δεδομένο. Ο άνθρωπος θέλει να νικά. Να υπερβαίνει. Να βρίσκει λύσεις. Να ελπίζει στη αυτοδιάθεσή του. Να βλέπει τους άλλους ότι δεν είναι τα εμπόδια, αλλά συνασπίζονται μαζί του, εκπληρώνουν τα θελήματά του, γίνονται οχήματα για να πάρει ο ίδιος τις ευκαιρίες που δικαιούται ή που νομίζει ότι δικαιούται από την ζωή. Το εγώ μας δεν ανέχεται εξαρτήσεις. Δεν ανέχεται αποδοκιμασίες. Να αισθάνεται ότι κανείς δεν μπορεί να συμμεριστεί τις ιδέες και τους οραματισμούς του. Και γι’ αυτό το αίσθημα της ταπείνωσης κάνει τον άνθρωπο να θυμώνει. Όχι να αισθάνεται τα πραγματικά του όρια. Ότι δεν είναι θεός που μπορεί να πετύχει τα πάντα. Διότι αυτό πραγματικά θα θέλαμε, να μπορούμε να είμαστε θεοί που πετυχαίνουμε ό,τι ζητούμε. Σ’ αυτό στηρίζεται, εξάλλου, ο πολιτισμός των καιρών μας. Στην ψευδαίσθηση ότι τα πάντα υπάρχουν - «συνωμοτούν»- , για να πετύχουμε τους σκοπούς μας. Ακόμη κι αν δεν έχουμε την πραγματική δυνατότητα για κάτι τέτοιο. «Η ζωή ευνοεί τους τολμηρούς».
Αν στην περιπέτεια των ανθρώπινων σχέσεων η τόλμη, το θάρρος, η απαίτηση συνασπίζονται για την επιτυχία μας και η ήττα, η αδυναμία θεωρούνται καταστροφικές καταστάσεις, λόγω της ταπείνωσης που μας προκαλούν, στην σχέση του ανθρώπου με τον Θεό ισχύουν άλλα κριτήρια. Ο άνθρωπος έναντι του Θεού δεν μπορεί να είναι εξουσιαστής. Δεν μπορεί να έχει παρρησία, διότι τα μεγέθη είναι δυσανάλογα από κάθε άποψη. Παρότι ο άνθρωπος αναλαμβάνει την θέση θεού για τον εαυτό του, απαιτώντας «ενώπιος ενωπίω» και «ως ίσος προς ίσον» να συνομιλεί και να ζητεί από τον Θεό, εντούτοις είναι ολοφάνερο ότι μία τέτοια συμπεριφορά δεν μπορεί να έχει νόημα.
Ο άνθρωπος είναι δημιούργημα. Έχει πλαστεί για να έχει αρχή και τέλος. Τα όριά του είναι πεπερασμένα, παρότι προοδεύει τόσο νοητικά όσο και τεχνικά. Παρότι βρίσκει τρόπους και μέσα για να μπορεί να πετύχει ό,τι ζητά, εντούτοις πάντοτε θα υστερεί. Θα αισθάνεται ανίσχυρος τόσο μπροστά στην αδικία της ζωής, στην αδυναμία του πλησίον να τον κατανοήσει, στα δικά του λάθη, όσο και μπροστά στο μεγάλο υπαρξιακό ερώτημα του θανάτου. Της οριστικής ήττας και της αποτυχίας. Κι αν ακόμη για τον εαυτό του μπορεί να αδιαφορήσει, πληγώνεται στην ήττα των οικείων του, όσων αγαπά και νοιάζεται γι’ αυτούς. Και αισθάνεται την ανάγκη, εκτός από την απ’ ευθείας αναφορά, να ζητήσει να στείλει πρεσβεία στον Θεό, για να εκφράσει τα αιτήματά του.
Για την Εκκλησία μας η κορυφαία πρέσβειρα του ανθρωπίνου γένους και του καθενός ανθρώπου προσωπικά ήταν, είναι και θα είναι η Υπεραγία Θεοτόκος. Η Παναγία έλαβε το δικαίωμα και την ευλογία της πρεσβείας επειδή στην ζωή της απέκτησε το θυμίαμα που ανεβάζει κάθε αίτημα στον ουρανό.
Είναι η προσευχή, όχι όμως μία τυπική και από συνήθεια κίνηση, αλλά το δόσιμο του νου και της καρδιάς στον Θεό τόσο για τον εαυτό της όσο και για τον κάθε άνθρωπο.
Είναι η προσευχή που αποτυπώνει την ταπείνωση και την αγάπη. Την επίγνωση των ορίων της και την αγάπη για όλη την ανθρωπότητα. Γι’ αυτό και είναι αυθεντικό το θυμίαμα που ανεβαίνει ψηλά στον Θεό. Διότι δεν προέρχεται από μία καρδιά απαιτητική. Από παρρησία και θράσος, αλλά από ελπίδα στο έλεος του Θεού και αγάπη για τον πλησίον. Γι’ αυτό και όλοι όσοι θέλουμε να αισθανόμαστε έτσι, δηλαδή ότι από μόνοι μας δεν επαρκούμε, όσο κι αν παλέψουμε στην ζωή μας, στην καθημερινότητα του κόσμου, πνευματικά, στις σχέσεις μας με τους άλλους, στην ζωή και στον θάνατο, αλλά είμαστε αποφασισμένοι να εμπιστευτούμε τα πάντα, τα αιτήματα, τις αμαρτίες μας, τους σταυρούς, τις χαρές μας, στον Υιό και Θεό της, χωρίς να απαιτούμε τίποτα, της αναθέτουμε να πρεσβεύσει για μας. Και την ίδια στιγμή, αισθανόμαστε ότι δεν είμαστε μόνο εμείς που έχουν σημασία τα αιτήματά μας, αλλά και όλων των ανθρώπων. Γι’ αυτό και στην προσευχή μας προς αυτήν, δεσπόζει το «ημάς» και όχι το «εμέ». Αποδεχόμαστε την αγάπη της και την κάνουμε και δική μας στάση ζωής.
Εκτός από την πρεσβεία της προσευχής που η Παναγία μεταφέρει μαζί με την δική της αγάπη στον Υιό και Θεό της, για κάθε αίτημά μας, ακόμη και για το κρασί που λείπει από την χαρά μας, όπως στον γάμο στην Κανά, η Παναγία ζητά από τον Υιό της «τον εξιλασμό παντός κόσμου». Ζητά την συγχώρεση του Θεού για όλους. Για το θράσος και την αρνητικότητά μας έναντι Του. Για την υπερβολή της υπερηφάνειας που μας οδηγεί σε αυτοθέωση. Για την αμαρτία που μας καθιστά ψεύτικους. Για την έλλειψη ή το πάγωμα της αγάπης. Για ό,τι μας χωρίζει από τον πλησίον. Και γίνεται πρώτη από όλους ο εξιλασμός. Στο πρόσωπό της, στο δικό της μεγάλο ΝΑΙ στον ουρανό, ο Θεός συγχωρεί όλη την ανθρωπότητα στέλνοντας τον Υιό Του. Και συνεχίζει να συγχωρεί χάρις στις πρεσβείες της τους πάντες για την μόνιμη εκτροπή μας στην ανταρσία εναντίον Του, όπως κι αν αυτή εκφράζεται.
Η πρεσβεία της Υπεραγίας Θεοτόκου είναι πρεσβεία προσευχής απαρτιζόμενης από την ταπείνωση και την αγάπη. Πρεσβεία συγχώρεσης και λύτρωσης. Και είναι πρεσβεία που δεν σταματά, όσος χρόνος κι αν περάσει, ό,τι κι αν κάνουμε που μας χωρίζει από την κοινωνία με τον Θεό. Είναι παρούσα η Παναγία στην ζωή μας. Είναι ένα συνεχές σημείο το οποίο εξ ουρανού μας δείχνει ότι η οδός της επιτυχίας δεν περιορίζεται ούτε εξαρτάται από τους στόχους της ζωής, αλλά από τον μεγάλο στόχο: αυτόν της συνάντησης με τον Θεό. Της κοινωνίας μαζί Του. Αυτόν ο οποίος επιτυγχάνεται στην Εκκλησία. Εκεί όπου η Υπεραγία Θεοτόκος και οι άγιοι κάθε εποχής έχουν σκηνώσει. Και πρεσβεύουν όλοι μαζί στον Θεό για μας, είτε το ζητούμε είτε όχι, διότι το παν σ’ αυτούς είναι η αγάπη.
Αν ενώσουμε και την δική μας φωνή, αν επικαλεστούμε τις πρεσβείες τους, τότε εναπομένει σε μας η χαρά ότι υπάρχει ο τρόπος κάθε τι, ακόμη και η ήττα, ο σταυρός και ο θάνατος, να νοηματοδοτηθεί μέσα από την σχέση με τον Θεό. Και τότε και εμείς μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε τα μέτρα μας, όχι για να παραιτηθούμε από ό,τι μπορούμε να πράξουμε, αλλά για να γνωρίζουμε ότι τα πάντα ανήκουν στον Θεό, όπως και εμείς!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου