ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ, ΟΙ ΑΛΗΘΙΝΟΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΟΧΙ ΟΙ ΨΕΥΤΙΚΟΙ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ.

  Έζησαν σε μια ταραγμένη εποχή πολέμων, εξεγέρσεων, σοβαρών οικονομικών προβλημάτων, φοβερών κοινωνικών ανισοτήτων και εκμετάλλευσης των ανθρώπων. Θα έλεγα ότι έμοιαζε πολύ με την σημερινή παγκόσμια εικόνα. Φτώχεια, πόνος, αρρώστιες, πείνες και δυστυχίες σε έναν ταλαίπωρο και αγράμματο λαό. Οι ηγέτες της εποχής, άλλοι ειλικρινείς και άλλοι όχι, έταζαν πολλά χωρίς ποτέ να μπορούν να τους βοηθήσουν πραγματικά, γιατί δεν είχαν την κινητήριο δύναμη αυτής της προσφοράς. Την Αγάπη στον Συνάνθρωπο.
Τότε στο προσκήνιο της ιστορίας παρουσιάζονται Τρεις Άνδρες οι οποίοι δεν είχαν καμιά σχέση με τα κρατικά ζητήματα.
Άνδρες υψηλής μόρφωσης και ένθεου ζήλου. Άνδρες άγνωστοι μέχρι τότε στα παλάτια, οι οποίοι όμως τα έβαλαν μαζί τους. Όχι με σπαθιά και με κοντάρια αλλά με έργα αγάπης.
Έκαναν μια Αγία Επανάσταση προτάσσοντας όχι τα στήθη και τις γροθιές τους, αλλά την καρδιά τους. Μια επανάσταση η οποία δεν ήταν σχεδιασμένη από τους ίδιους αλλά από Εκείνον "ον ηγάπα η καρδία τους" ο Οποίος και τους είχε ετοιμάσει γιαυτό το έργο.
Δεν ήταν επιπόλαιοι επαναστάτες οι οποίοι στο όνομα μιας θεωρίας θέλησαν να αλλάξουν τα πάντα. Πέρασαν πολλά χρόνια στο φοβερό καμίνι της ερήμου πρώτα, για να γνωρίσουν τον εαυτό τους, τα πάθη τους, τις αδυναμίες και με την Χάρη του Θεού να καθαρισθούν.

"Μετέβην εις την έρημον επισκέψασθαι εμαυτόν" είπε ο Άγιος Βασίλειος.
Οι σημερινοί επαναστάτες δυστυχώς ξεκινάνε διαφορετικά. Θέλουν πρώτα να διορθώσουν τα στραβά του κόσμου, χωρίς να ασχοληθούν καθόλου με τα στραβά του εαυτού τους, γιαυτό βλέπουμε τους πιο πολλούς από αυτούς γεμάτους από πολλά και περίεργα πάθη, τα οποία στο τέλος τους κάνουν καταίσχυντους. 

 Όταν ο Θεός έκρινε ότι ήλθε ο καιρός του καθενός για το έργο του, μέσα από θαυμαστά γεγονότα τοποθετείται ο καθένας στην θέση του. Οι ίδιοι ούτε είχαν σχεδιάσει τίποτα, ούτε και γνώριζαν το έργο που τους περίμενε. Μόνο πρόσφεραν την καρδιά τους στον Θεό και στον Συνάνθρωπο, όλα τα άλλα τα οδηγεί η Θεία Χάρη.

 Ο Βασίλειος, γιατρός ο ίδιος, ιδρύει τη γνωστή σε όλους μας Βασιλειάδα μια "πόλη φιλανθρωπίας". Εκεί οργανώνει το πρώτο δημόσιο νοσοκομείο, στο οποίο υπάρχουν κατοικίες γιατρών, νοσηλευτικού προσωπικού και ειδικές πτέρυγες για λεπρούς και πάσχοντες από επιδημικές ασθένειες. Ο ίδιος παρότι καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια έδινε το χέρι στους λεπρούς, τους φιλούσε αδελφικά και τους φρόντιζε ο ίδιος προσωπικά. Σιγά-σιγά οργάνωσε ένα δίκτυο υπηρεσιών υγείας σε ολόκληρη τη Μικρά Ασία.

 Ο Χρυσόστομος γιατρός και αυτός, χτίζει πολλά νοσοκομεία στην Κων/πολη, στα οποία όπως και ο Βασίλειος περιποιείται ο ίδιος τους ασθενείς.
Η επιστημονική έρευνα έχει καταδείξει ότι ο Βασίλειος και ο Χρυσόστομος είναι ουσιαστικά οι εμπνευστές ενός Δημόσιου Συστήματος Υγείας που με την πάροδο του χρόνου απλώνεται σε ολόκληρη την Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

 Η Αγάπη τους δεν είναι θεωρητική, έχει κόστος. Είναι πράξη που απαιτεί υπευθυνότητα και διάθεση για διαρκή προσφορά. Οι Τρεις Ιεράρχες στηρίζουν με κάθε τρόπο τους φτωχούς, τους κυνηγημένους και τους απροστάτευτους της εποχής τους. Θεωρούν αυτονόητο να θυσιαστούν για τον κάθε έναν από αυτούς. Κάθε άνθρωπος αποτελεί ανεπανάληπτη Προσωπικότητα, είναι εικόνα του Θεού. Χτίζουν το Λεπροκομείο, όχι σε μια υποβαθμισμένη περιοχή της Πόλης, αλλά στην αριστοκρατική, δίνοντας έτσι την πρώτη και καλύτερη θέση στον πάσχοντα συνάνθρωπο. Αυτό αύξησε πιο πολύ το μίσος των αριστοκρατών εναντίων τους.

 Στο μεγάλο λιμό που έπληξε την περιοχή, ο Βασίλειος στηλιτεύει τη δράση των μαυραγοριτών, που θέλουν να πλουτίσουν σε βάρος των λιμοκτονούντων συμπατριωτών τους, οργανώνει συσσίτια για όλο το λαό προσφέροντας βοήθεια χωρίς καμιά διάκριση σε Χριστιανούς και μη, πιστούς και απίστους, Ιουδαίους και αιρετικούς σώζοντας χιλιάδες από βέβαιο θάνατο. Ζητάει με δυναμικό τρόπο από τους άρχοντες την απαλλαγή των φτωχών από τη φορολογία.

"Οι κοινωνικές ανισότητες δεν είναι θέλημα Θεού" φωνάζει ο Γρηγόριος.
Πιστεύουν ξεκάθαρα πως η μανία του πλούτου και τα συμφέροντα των ισχυρών ευθύνονται για την κατάντια των κοινωνιών, για την πείνα, την εγκατάλειψη, τους πολέμους.

"Οι πόλεμοι" γράφει ο Χρυσόστομος "γίνονται από τον έρωτα για τα χρήματα", ενώ ο Βασίλειος διερωτάται "έως πότε θα κυβερνά ο πλούτος που είναι η αιτία του πολέμου; Οι εξοπλισμοί γίνονται για την απόκτηση του πλούτου".

 Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, συμπληρώνοντας τον προβληματισμό του Μ. Βασιλείου λέει: "Μητέρα των πολέμων είναι η πλεονεξία, οι πόλεμοι με τη σειρά τους γεννούν την υψηλή φορολογία, που είναι η αυστηρότερη καταδίκη των πολιτών".

Ο Χρυσόστομος οργανώνει συσσίτια για 7.000 φτωχούς καθημερινά.
Υπερασπίζεται με μια "Αγία Οξύτητα" κάθε έναν που αδικείται από την πολιτική εξουσία. Ο ίδιος ζει λιτά και ασκητικά, όπως αρμόζει σ’ έναν Ιεράρχη, προκαλώντας το θαυμασμό του απλού λαού, αλλά και την περιφρόνηση των πλουσίων και κοινωνικά ισχυρών αντιπάλων του. Ανυποχώρητος στα πιστεύω του, δεν αρέσκεται να συγκαλύπτει νοσηρές καταστάσεις μέσα στον εκκλησιαστικό χώρο. Δεν διστάζει να καθαιρέσει μεγάλο αριθμό επισκόπων με την κατηγορία του χρηματισμού κατά την άσκηση της Ιερωσύνης. Αντιμετωπίζει δραστικά το σκανδαλισμό που προκαλούσαν στους πιστούς με τον πολυτελή βίο τους, απερίσκεπτοι κληρικοί και μοναχοί.
Και ένα από τα μεγαλύτερα νομίζω έργα τους είναι ότι ασχολήθηκαν σοβαρά με το θέμα της Παιδείας.
Και εκεί ήταν απούσα η κρατική εξουσία.

Οι Τρεις Ιεράρχες δεν ήθελαν τους Χριστιανούς χωρίς κριτική σκέψη, χωρίς ευρύτητα γνώσεων, χωρίς γενικότερο προβληματισμό. Τους ήθελαν μέσα στην κοινωνία και τη ζωή, μετόχους των κοινωνικών ανησυχιών και φιλοσοφικών ρευμάτων. 

 Ο Χρυσόστομος τους προτείνει να σπουδάσουν πρώτα στα δημόσια Αρχαιοελληνικά σχολεία και μετά στα μοναστήρια, ενώ ο Μ. Βασίλειος στέλνει στον εθνικό Λιβάνιο φτωχούς χριστιανούς νέους για να σπουδάσουν κοντά του, ενώ δεν χάνει ευκαιρία να υμνήσει την αξία της φιλοσοφίας και της προσφοράς της στη διατύπωση των χριστιανικών δογμάτων.
Δεν φοβόταν μήπως χαθούν μέσα στην Αρχαιοελληνική Φιλοσοφία, αλλά τους ήθελαν άριστους γνώστες της προκειμένου να γνωρίσουν την υπεροχή της Αποκεκαλυμμένης Αλήθειας του Χριστιανισμού.

Μελετώντας κανείς τις θέσεις των Τριών Ιεραρχών για θέματα αγωγής των νέων, συναντά στα κείμενα τους προβληματισμούς και προτάσεις, όμοιες με τις πλέον προωθημένες της εποχής μας στις επιστήμες της Παιδαγωγικής και της Ψυχολογίας. Δυστυχώς όμως, ακόμα παραμένουν άγνωστες, όχι μόνο στο ευρύ κοινό αλλά και στον εκπαιδευτικό κόσμο.

Η Παιδεία κατά τους Τρείς Ιεράρχες πρέπει να αποτελεί δρόμο απελευθέρωσης προσωπικής και κοινωνικής, όχι διαδικασία εξαναγκασμού και ανελευθερίας.
 Ο Ιωάννης Χρυσόστομος θεωρεί ότι πρωτεύοντα ρόλο στην εκπαιδευτική διαδικασία παίζει η προσωπικότητα του δασκάλου καθώς επίσης και η σχέση του με τους μαθητές. Η σχέση δάσκαλου-μαθητή πρέπει να είναι μια σχέση αγάπης και αλληλοσεβασμού. Το να αγαπά ο δάσκαλος το μαθητή και να αγαπιέται από αυτόν, "το φιλείν και φιλείσθαι" όπως ακριβώς λέει, είναι το στοιχείο εκείνο που βοηθάει ουσιαστικά να γίνει αποδοτική η διδασκαλία. Ο καλός δάσκαλος κατά τον Χρυσόστομο "εμπνέει, προσελκύει και πείθει".
Γιαυτό και ονομάστηκαν Προστάτες των Γραμμάτων.

Το "κατεστημένο εξηγέρθη". Τους κατηγόρησαν, τους κατέβασαν από τον επισκοπικό θρόνο, τους δίωξαν και είχαν ένα τέλος που έχουν οι αληθινοί Χριστιανοί και οι αληθινοί Επαναστάτες. Πέθαναν άλλοι από τις κακουχίες της εξορίας και άλλοι από τις κακουχίες και την εξάντληση της νυχθημερόν προσφοράς στον συνάνθρωπο.
Δεν αναφέρθηκα καθόλου στο θεολογικό και συγγραφικό τους έργο. Σε αυτό διατριβούν χρόνια ονομαστά πανεπιστήμια και είναι ανεξάντλητο.
Είθε κάποιοι αρνητές να προσεγγίσουν καλύτερα την προσφορά των Αγίων στην κοινωνία και στον άνθρωπο και να μην χάνονται μέσα σε ανεφάρμοστες φιλοσοφίες και ιδεολογίες.
 Αυτοί οι δήθεν Προοδευτικοί και Ψευτοεπαναστάτες οι οποίοι μεθοδικά καταργούν την Τιμή των μαθητών στους Τρεις Φωστήρες και Προστάτες των Γραμμάτων και κάθε αναφορά σε Αυτούς, για να μην μάθουν οι νέοι την πραγματική έννοια της Επανάστασης η οποία συνίσταται όχι στον ταξικό αγώνα του μίσους, αλλά στην υπέρβαση του εαυτού μας χάριν του πλησίον μας.

Χρήστος Κλητσινάρης