Ο άνθρωπος, εκτεθειμένος στις άγριες θύελλες του βίου, βιώνει καθημερινά το μυστήριο των πειρασμών.

  Ο άνθρωπος, εκτεθειμένος στις άγριες θύελλες του βίου, βιώνει καθημερινά το μυστήριο των πειρασμών. Οι πειρασμοί δεν είναι ξένο σώμα στη ζωή μας· είναι η ίδια η θάλασσα μέσα στην οποία αρμενίζει η ύπαρξη. Το ερώτημα δεν είναι αν θα έρθουν· είναι βέβαιο ότι θα έρθουν, όπως τα κύματα που αδιάκοπα σμίγουν με τις ακτές. Το κρίσιμο ερώτημα είναι: σε ποιο έδαφος θα στεκόμαστε όταν αυτά ξεσπούν; Αν βρισκόμαστε πάνω στην άμμο της αυτοπεποίθησης και της αυτάρκειας, η πρώτη καταιγίδα θα μας σαρώσει· αν όμως πατούμε στον βράχο της πίστης, τότε ακόμη και ο πιο σφοδρός άνεμος θα περάσει, αφήνοντας μόνο αφρό στην επιφάνεια.

  Ο λόγος της Εκκλησίας μάς διδάσκει ότι ο πειρασμός δεν έχει δύναμη να μας καταστρέψει, αν δεν του το επιτρέψουμε. Ο εχθρός της ψυχής δεν μπορεί να εισβάλει παρά μόνο όταν του ανοίξουμε θύρα. Όλη η μάχη μετατίθεται, λοιπόν, στον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου, εκεί όπου οι λογισμοί γεννούν φόβο, αμφιβολία, μικροψυχία. Εκείνο που συντρίβει τον άνθρωπο δεν είναι το εξωτερικό κύμα, αλλά η εσωτερική συγκατάθεση στην ταραχή. Γι’ αυτό ο Χριστός, όταν βάδισε πάνω στη θάλασσα, δεν μας έδειξε απλώς την κυριαρχία Του επί των φυσικών στοιχείων· μας φανέρωσε ότι η ψυχή που μένει αμετακίνητη στον Θεό μπορεί να υπερβεί το χάος χωρίς να βυθιστεί.

  Η μνήμη του Αγίου Φανουρίου έρχεται να επιβεβαιώσει αυτήν τη μεγάλη αλήθεια. Ο άγιος αυτός, ονομαζόμενος «φανερωτής», δεν είναι απλώς εκείνος που φανερώνει τα χαμένα αντικείμενα της καθημερινότητας, αλλά εκείνος που με τον βίο και την υπομονή του φανέρωσε το μυστήριο της ελπίδας μέσα στον πόνο των πειρασμών. Το μαρτύριο του δεν υπήρξε μια απλή σωματική δοκιμασία· ήταν η επιβεβαίωση ότι ο άνθρωπος, όσο κι αν καταπονείται από τα κύματα, μπορεί να διασώσει τον εσωτερικό του ορίζοντα καθαρό, στραμμένο προς το φώς του Θεού.

   Ο άγιος έγινε σημείο για όλους μας ότι η θλίψη μπορεί να μεταμορφωθεί σε θρίαμβο, η οδύνη σε μαρτυρία, η απειλή σε αποκάλυψη της αλήθειας.
Ο πειρασμός είναι πεδίο ελευθερίας. Χωρίς αυτόν, ο άνθρωπος θα ζούσε σε έναν ψευδοπαράδεισο χωρίς αγώνα, χωρίς γνήσια επιλογή. Ο Θεός δεν θέλει δούλους αλλά υιούς· γι’ αυτό και επιτρέπει οι ψυχές να σμιλεύονται με τα κύματα, ώστε να φανερωθεί η ποιότητα της αγάπης τους. Ο άγιος Φανούριος, με την αταλάντευτη στάση του, έδειξε πώς η ελευθερία του ανθρώπου μπορεί να συναντήσει τη χάρη του Θεού και να μεταμορφώσει τον πόνο σε μαρτυρία αιώνιας χαράς.

 Οι πειρασμοί λειτουργούν ως καθρέφτης του εσωτερικού μας κόσμου. Κανείς δεν γνωρίζει το βάθος της ψυχής του, αν δεν δοκιμαστεί. Ο πειρασμός φανερώνει τις κρυφές μας αδυναμίες, τις κρυφές μας εξαρτήσεις, τα πάθη που νομίζαμε νεκρά αλλά ζουν ακόμα. Είναι σαν κύματα που δεν μας καταπίνουν, αλλά μας δείχνουν σε ποιο σημείο της ακτής είμαστε ευάλωτοι. Γι’ αυτό και, με τη βοήθεια της πίστης, μπορούμε να μετατρέψουμε κάθε δοκιμασία σε ευκαιρία αυτογνωσίας και πνευματικής ωρίμανσης.

  Ο πειρασμός αποκαλύπτει το τραγικό μεγαλείο του ανθρώπου. Ο άνθρωπος δεν είναι προορισμένος να ζήσει χωρίς κίνδυνο· το μεγαλείο του βρίσκεται στο ότι μπορεί να υψωθεί πάνω από τον κίνδυνο, όχι να τον εξαφανίσει. Όπως ο ναυτικός δεν μπορεί να καταργήσει τη θάλασσα αλλά μαθαίνει να την δαμάζει με τέχνη, έτσι κι εμείς δεν μπορούμε να καταργήσουμε τους πειρασμούς, αλλά μπορούμε να σταθούμε πάνω τους με την τέχνη της πνευματικής ζωής.

  Οι πειρασμοί δεν είναι μόνο ατομικές εμπειρίες αλλά και συλλογικά γεγονότα. Οι κοινωνίες ολόκληρες δοκιμάζονται από κύματα ιστορικών κρίσεων, οικονομικών δυσχερειών, πολέμων και πνευματικής αποστασίας. Τότε φαίνεται αν το σώμα της κοινωνίας στηρίζεται πάνω σε αξίες αληθινές ή αν οικοδομήθηκε πάνω σε ψευδαισθήσεις. Η μνήμη του Αγίου Φανουρίου μας θυμίζει ότι κάθε εποχή καλείται να ανακαλύψει ξανά τον βράχο της πίστης, αλλιώς τα κύματα της ιστορίας θα την καταποντίσουν.

  Τέλος, ο πειρασμός είναι ένας δρόμος για να φανερωθεί η ομορφιά της ψυχής που μένει πιστή στον Θεό. Δεν υπάρχει ωραιότερη εικόνα από τον άνθρωπο που, ενώ όλα γύρω του καταρρέουν, παραμένει ειρηνικός, γαλήνιος, γεμάτος αγάπη. Είναι η εικόνα του αγίου, του ανθρώπου που δεν αγωνιά να νικήσει με δική του δύναμη, αλλά εμπιστεύεται ολοκληρωτικά τη θεία πρόνοια. Αυτή η ομορφιά είναι που μας σαγηνεύει στη μορφή του Αγίου Φανουρίου, ο οποίος μέσα από τους ανείπωτους πόνους του μαρτυρίου φανέρωσε την υπέρτατη χαρά της αφοσίωσης.

 Έτσι, τα κύματα των πειρασμών δεν είναι καταστροφή, αλλά κλήση· δεν είναι τέλος, αλλά αρχή· δεν είναι απειλή, αλλά φανέρωση. Όπως ο άγιος Φανούριος φανέρωσε με τη ζωή του τη δύναμη της θείας χάριτος, έτσι και κάθε πιστός μπορεί να γίνει «φανερωτής» της ελπίδας στον κόσμο. Γιατί τελικά, κανείς και τίποτα δεν μπορεί να μας ζημιώσει, αν εμείς δεν εγκαταλείψουμε την καρδιά μας στον φόβο. Και τότε, ακόμη κι αν τα κύματα υψώνονται, η ψυχή μας θα στέκεται σταθερή, γαλήνια, σαν ακρογιάλι που φωτίζεται από το άσβεστο φώς της αιώνιας αγάπης.

Κούρος Αλέξανδρος