Η εικόνα του Μεσαίωνα ως «σκοτεινής περιόδου» δημιουργήθηκε κυρίως από λόγιους της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού, που θέλησαν να τονίσουν τη δική τους ανωτερότητα σε σχέση με το παρελθόν.
Στις μέρες μας, ο Μεσαίωνας παρουσιάζεται ως περίοδος καθυστέρησης και βίας, χωρίς να υπολογίζεται ότι υπήρξε επίσης μια εποχή πνευματικής και πολιτισμικής ανάπτυξης. Τότε π.χ. ιδρύθηκαν τα πρώτα πανεπιστήμια, άνθισε η θεολογική και φιλοσοφική σκέψη, ενώ σημειώθηκαν σημαντικές τεχνολογικές καινοτομίες, όπως το σιδερένιο άροτρο, οι ανεμόμυλοι και τα πρώτα μηχανικά ρολόγια.
Αν συγκρίνουμε τον Μεσαίωνα με άλλες εποχές που συχνά εξιδανικεύονται, θα δούμε ότι και αυτές είχαν εξίσου -αν όχι περισσότερα- προβλήματα κοινωνικής αδικίας, βίας και καταπίεσης:
Αρχαιότητα: Συνήθως παρουσιάζεται ως «λαμπρή» εποχή, αλλά ξεχνάμε πως στηριζόταν στη θεσμοθετημένη δουλεία και είχε ελάχιστη έως μηδενική κοινωνική πρόνοια για τους φτωχούς. Στον Μεσαίωνα, αντίθετα, αναπτύχθηκαν πρώιμα συστήματα φιλανθρωπίας, όπως νοσοκομεία, ορφανοτροφεία και γηροκομεία.
Αναγέννηση: Συχνά θεωρείται η εποχή της προόδου και της τέχνης, όμως τότε εκδηλώθηκαν φαινόμενα έντονης θρησκευτικής βίας, όπως η Ισπανική Ιερά Εξέταση, οι θρησκευτικοί πόλεμοι και το μαζικό κυνήγι μαγισσών ένα φαινόμενο που κορυφώθηκε κυρίως τον 16ο και 17ο αιώνα, δηλαδή μετά τον Μεσαίωνα.
Νεωτερικότητα: Περιγράφεται ως «πεφωτισμένη», αλλά συνδέθηκε με μια σκληρή αποικιοκρατία, το δουλεμπόριο και την καθιέρωση συστημάτων φυλετικών διακρίσεων.
Κάθε εποχή είχε τις αντιφάσεις της, τις στιγμές προόδου αλλά και τις σκιές της. Γι’ αυτό η χρήση του όρου «Μεσαίωνας» ως συνώνυμο του σκοταδισμού και της οπισθοδρόμησης είναι ιστορικά άδικη.
Αντίθετα, είναι πιο δίκαιο να αναγνωρίσουμε ότι η ανθρώπινη ιστορία προχωρά πάντα μέσα από αντιθέσεις, συγκρούσεις αλλά και δημιουργικές αναγεννήσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου