Το 2004, ύστερα από τριάντα χρόνια διακοπής λόγω της τουρκικής εισβολής και κατοχής, επαναλειτούργησε στα κατεχόμενα το Γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου, για τα τριάντα πέντε παιδιά των εγκλωβισμένων, που παρέμειναν εκεί.
Από το υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού στάλθηκαν όλα τα σχολικά εγχειρίδια για τους μαθητές του κατεχόμενου Γυμνασίου, ακριβώς τα ίδια που πήραν και οι μαθητές στην υπόλοιπη ελεύθερη Κύπρο.
Όμως, οι κατοχικές αρχές αγρυπνούσαν, αναδίφησαν εξονυχιστικά όλες τις σελίδες και ζήτησαν να αφαιρεθούν αυτές που δεν ήταν αρεστές στους Τούρκους στρατοκράτες. Μιλάμε για πραγματική σφαγή των εγχειριδίων. Από όλα, σχεδόν, ζητούσαν να αφαιρεθούν σελίδες, σε μερικά, όπως το εγχειρίδιο Ιστορίας, απαιτούσαν την αφαίρεση ολόκληρων πολυσέλιδων τμημάτων. Κάθε απλή αναφορά, ακόμη και για τον όρο «κατεχόμενα» ή απλή μνεία για τη Μικρασιατική καταστροφή, τους φαινόταν απαράδεκτη και ζητούσαν να σκιστεί η σελίδα. Τη λογοκριτική αυτή διαδικασία διεκπεραίωσαν εντεταλμένα πρόσωπα της ειρηνευτικής δύναμης, κάτω από τον αυστηρό έλεγχο και την εποπτεία των κατοχικών αρχών.
Όμως, οι κατοχικές αρχές αγρυπνούσαν, αναδίφησαν εξονυχιστικά όλες τις σελίδες και ζήτησαν να αφαιρεθούν αυτές που δεν ήταν αρεστές στους Τούρκους στρατοκράτες. Μιλάμε για πραγματική σφαγή των εγχειριδίων. Από όλα, σχεδόν, ζητούσαν να αφαιρεθούν σελίδες, σε μερικά, όπως το εγχειρίδιο Ιστορίας, απαιτούσαν την αφαίρεση ολόκληρων πολυσέλιδων τμημάτων. Κάθε απλή αναφορά, ακόμη και για τον όρο «κατεχόμενα» ή απλή μνεία για τη Μικρασιατική καταστροφή, τους φαινόταν απαράδεκτη και ζητούσαν να σκιστεί η σελίδα. Τη λογοκριτική αυτή διαδικασία διεκπεραίωσαν εντεταλμένα πρόσωπα της ειρηνευτικής δύναμης, κάτω από τον αυστηρό έλεγχο και την εποπτεία των κατοχικών αρχών.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα το ποίημα του Νίκου Λάζαρη, “Μαριάνθη Μπαλαμπάνη” [1] που αναφέρεται σε μια γυναίκα μεγάλης ηλικίας, που ζει σε σύγχρονη πόλη της Ελλάδας και θυμάται, μ’ άλλες δυο συνομήλικές της, τη μικρασιατική πατρίδα από όπου κατάγονταν: Όταν η νύχτα έπεφτε, τις έβλεπα και τις τρεις τριγύρω απ’ το μαγκάλι -μοίρες καλές- να ζωντανεύουν ίσκιους από το παρελθόν και να μιλούν για τόπους μιας Πατρίδας που δε γνώρισα: Σερίκιοϊ, Σεβδίκιοϊ, Σμύρνη, Μαινεμένη. Οι στίχοι αυτοί θεωρήθηκαν απαράδεκτοι και επικίνδυνοι και η σελίδα με το ποίημα “Μαριάνθη Μπαλαμπάνη” αφαιρέθηκε από το βιβλίο.
Όμως, για το θέμα της τουρκικής λογοκριτικής αυθαιρεσίας συνέβη κάτι το αξιοσημείωτο. Το πιο σκληρό κείμενο απέναντι στους Τούρκους ήταν το ποίημα του Βίκτορα Ουγκώ, «Το ελληνόπουλο».
Βρίσκεται μέσα στο εγχειρίδιο λογοτεχνίας που τυπώθηκε στην Αθήνα, σε έκδοση του Ο.Ε.Δ.Β., και το οποίο διδάσκονται όλοι οι μαθητές στην Κύπρο και την Ελλάδα. Περιέχει, μάλιστα, στην αρχή του ποιήματος, τους στίχους: «Τούρκοι διαβήκαν. Χαλασμός, θάνατος πέρα ως πέρα».
Όμως, αυτό το ποίημα, που ο Ουγκώ έγραψε μετά την καταστροφή της Χίου, οι τουρκικές κατοχικές αρχές δεν ζήτησαν να αφαιρεθεί. Ούτε καν το σχολίασαν ή έδειξαν την παραμικρή δυσφορία. Ο λόγος είναι απλός και δείχνει με πόσο έξυπνο και μεθοδευμένο τρόπο κινείται η τουρκική ηγεσία. Τότε, ήταν η κορύφωση της προσπάθειας της Τουρκίας, για να πετύχει την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεών της με την Ενωμένη Ευρώπη. Ο Ουγκώ αποτελεί μείζον κεφάλαιο της γαλλικής και ευρύτερης ευρωπαϊκής λογοτεχνίας και είναι πασίγνωστος λογοτέχνης σε όλη την Ευρώπη.
Βρίσκεται μέσα στο εγχειρίδιο λογοτεχνίας που τυπώθηκε στην Αθήνα, σε έκδοση του Ο.Ε.Δ.Β., και το οποίο διδάσκονται όλοι οι μαθητές στην Κύπρο και την Ελλάδα. Περιέχει, μάλιστα, στην αρχή του ποιήματος, τους στίχους: «Τούρκοι διαβήκαν. Χαλασμός, θάνατος πέρα ως πέρα».
Όμως, αυτό το ποίημα, που ο Ουγκώ έγραψε μετά την καταστροφή της Χίου, οι τουρκικές κατοχικές αρχές δεν ζήτησαν να αφαιρεθεί. Ούτε καν το σχολίασαν ή έδειξαν την παραμικρή δυσφορία. Ο λόγος είναι απλός και δείχνει με πόσο έξυπνο και μεθοδευμένο τρόπο κινείται η τουρκική ηγεσία. Τότε, ήταν η κορύφωση της προσπάθειας της Τουρκίας, για να πετύχει την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεών της με την Ενωμένη Ευρώπη. Ο Ουγκώ αποτελεί μείζον κεφάλαιο της γαλλικής και ευρύτερης ευρωπαϊκής λογοτεχνίας και είναι πασίγνωστος λογοτέχνης σε όλη την Ευρώπη.
Η πληροφόρηση ότι οι Τούρκοι λογόκριναν κείμενο του Ουγκώ, ξέσχισαν τη σελίδα που περιείχε ποίημά του, θα ξεσήκωνε αντιδράσεις από όλους τους διανοούμενους. Το κατάπιαν, λοιπόν, και ας είναι τόσο σκληρό κείμενο για τους Τούρκους και οι κατοχικές αρχές επέπεσαν επί των Ελλήνων λογοτεχνών (Ελλαδιτών και Κυπρίων) και κατακρεούργησαν τις σελίδες τους από τα λογοτεχνικά εγχειρίδια δείχνοντας ταυτόχρονα και στους Έλληνες της Κύπρου να κατανοήσουν ποιος κάνει κουμάντο στο νησί.
Η μόνιμη στάση της τουρκικής πολιτικής, που ξέρει να κινείται με ελιγμούς και ευστροφία, επιδεικνύοντας σεβασμό και ευπείθεια στις υπέρτερες δυνάμεις με ταυτόχρονη θρασύτητα και νταηλίκι προς τους αδύνατους. Σημειώση: [1] Το ποίημα περιλαμβάνεται τώρα στο βιβλίο: Νίκος Λάζαρης, Η ένταση είναι διαρκής. Ποιήματα 1975-2002, εκδ. Τυπωθήτω – Λάλον ύδωρ, Αθήνα 2007, σ. 173.
Η μόνιμη στάση της τουρκικής πολιτικής, που ξέρει να κινείται με ελιγμούς και ευστροφία, επιδεικνύοντας σεβασμό και ευπείθεια στις υπέρτερες δυνάμεις με ταυτόχρονη θρασύτητα και νταηλίκι προς τους αδύνατους. Σημειώση: [1] Το ποίημα περιλαμβάνεται τώρα στο βιβλίο: Νίκος Λάζαρης, Η ένταση είναι διαρκής. Ποιήματα 1975-2002, εκδ. Τυπωθήτω – Λάλον ύδωρ, Αθήνα 2007, σ. 173.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου