ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ-Αγάπη κόντρα στην απαξίωση

   Ἀνοίγει τὸ Τριῴδιο. Μὲ τὴν Κυριακὴ τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου ξεκινάει ὁ μεγαλύτερος ἑορτολογικὸς κύκλος τοῦ χρόνου. Ὁ κύκλος τῶν κινητῶν ἑορτῶν πρὶν καὶ μετὰ τὸ Πάσχα. Ἕνα εὐλογημένο πανέμορφο ταξίδι στοὺς πνευματικοὺς ἁγίους τόπους τῆς Ἐκκλησίας μας. Μιὰ ὁδοιπορία ἀπὸ τὴν Ἱεριχὼ στὰ Ἱεροσόλυμα. Ἀπὸ τὸν τόπο τῶν παθῶν καὶ τῆς ἁμαρτίας στὴ χώρα τῶν ζώντων. Ἀπὸ τὸν Σταυρὸ στὴν Ἀνάσταση. Ἀπὸ τὴ γῆ στὸν οὐρανό.

   Ἀκούοντας στὴν πασίγνωστη παραβολὴ τὴν ἀπόρριψη τοῦ Φαρισαίου, ἀναρωτιέται κανείς: Τί ἦταν τὸ τόσο κακὸ ἐπάνω του, ὥστε ὁ Θεὸς νὰ ἀποστρέψει τὸ βλέμμα του ἀπὸ αὐτόν; Ἦταν γεμάτος ἀρετές. Καὶ θά ’ταν ἀδύνατο νὰ μὴν καυχιέται καθόλου γι’ αὐτές. Νὰ μὴν εἶναι καὶ λίγο ναρκισσιστής. Ἀλήθεια, ποιὸς θὰ μποροῦσε, κρίνοντας εἰλικρινὰ τὸν ἑαυτό του, νὰ ἰσχυρισθεῖ ὅτι δὲν ἔχει κάποια δόση ἀπ’ τὸ «καλὸ» αὐτό; Ἀκόμα κι ἂν δὲν ἔχει τὰ χαρίσματα τοῦ Φαρισαίου;

   Μεγάλο κακὸ ἡ καύχηση, ἀλλὰ ἡ συντριπτικὴ πτώση τοῦ Φαρισαίου ἄρχισε, ὅταν στράφηκε πρὸς τὸν Τελώνη. Καὶ εἶπε τὰ ἀνεπίτρε πτα ἐκεῖνα λόγια: Δὲν εἶμαι σὰν αὐτὸν ἐδῶ! Ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ ὄχι ἁπλῶς κατέκρινε, ἀλλὰ ἐξουδένωσε, διαπόμπευσε καὶ ἐξευτέλισε τὸν ἀδελφό του. Σὲ ὅλα τὰ πράγματα ὑπάρχουν διαβαθμίσεις. Καὶ λένε οἱ ἅγιοι ὅτι ἄλλο πράγμα εἶναι ἡ καταλαλιά, ἄλλο ἡ κατάκριση καὶ ἄλλο ἡ ἐξουδένωση. Τί σημαίνουν αὐτά;

Καταλαλιὰ εἶναι νὰ πεῖς: «Τὰ μάθατε; Ὁ τάδε εἶπε ψέματα, ὀργίστηκε, πόρνευσε» κ. λ. π., ἔκανε τέλος πάντων ὁποιαδήποτε ἁμαρτία. Μιλώντας μὲ ἐμπάθεια ἐναντίον κάποιου, λέγοντας μὲ εὐχαρίστηση τὰ ἁμαρτήματά του, καταλαλεῖς.

Κατάκριση εἶναι νὰ προχωρήσεις ἕνα βῆμα παραπέρα. Νὰ πεῖς: «Ὁ τάδε εἶναι ψεύτης, ὀργίλος, πόρνος» κ. λ. π. Εἶναι ἐντελῶς διαφορετικὸ νὰ λές, ὅτι κάποιος εἶπε ψέματα ἢ ὀργίστηκε, καὶ ἄλλο νὰ λὲς ὅτι εἶναι ψεύτης ἢ ὀργίλος. Καὶ ἀπὸ μία του πράξη νὰ βγάζεις συμπέρασμα γιὰ ὅλη του τὴ ζωή, γιὰ ὅλη του τὴν ἐσωτερικὴ διάθεση.

Ἐξουδένωση τώρα εἶναι ἕνα ἀκόμα βῆμα παραπέρα. Νὰ ἐκμηδενίσεις, νὰ ἐξευτελίσεις, νὰ ἀποστραφεῖς, νὰ σιχαθεῖς τὸν ἄλλον σὰν κάτι ἀηδιαστικό. Ἡ ἐξουδένωση εἶναι πολὺ χειρότερη καὶ πολὺ κατα στρεπτικότερη ἀπὸ τὴν κατάκριση. Αὐτὸ σημαίνει ἔλλειψη ἀγάπης. Ἡ ἀγάπη καλύπτει πλῆθος ἁμαρτιῶν. Δὲν σκέφτεται τὸ κακό, ὅλα τὰ σκε πάζει (Α’ Πέτρ. 4, 8. Α΄ Κορ. 13, 5-7).

  Δὲν βλέπουν οἱ ἅγιοι τὰ ἁμαρτήματα; Καὶ ὅμως τὰ σκεπάζουν. Μισεῖ τὴν ἁμαρτία κανεὶς περισσότερο ἀπ’ τοὺς ἁγίους; Καὶ ὅμως οἱ ἅγιοι «οὐ μισοῦσι τὸν ἁμαρτάνοντα». Δὲν τὸν κατακρίνουν, δὲν τὸν ἀποστρέφονται, ἀλλὰ συμπάσχουν, νουθετοῦν, παρηγοροῦν, τὸν θεραπεύουν σὰν μέλος ποὺ ἀσθενεῖ, κάνουν τὰ πάντα γιὰ νὰ τὸν σώσουν. Ποτὲ δὲν τὸν ἀπαξιώνουν.

  Ὅταν κάποτε πῆγαν ταραγμένοι οἱ μοναχοὶ καὶ εἶπαν στὸν ἀββᾶ Ἀμμωνᾶ: «Ἔλα, ἀββᾶ, νὰ δεῖς, ὁ τάδε ἀδελφὸς ἔχει γυναίκα στὸ κελί του», πόση εὐσπλαχνία, πόση ἀγάπη ἔδειξε ἡ ἁγία ἐκείνη ψυχή! Ἐπειδὴ κατάλαβε ὅτι ὁ ἀδελφὸς εἶχε κρύψει τὴ γυναίκα κάτω ἀπὸ ἕνα μεγάλο πιθάρι, πῆγε καὶ κάθισε ἀπὸ πάνω του καὶ τοὺς εἶπε νὰ ψάξουν ὅλο τὸ κελί. Καὶ ἀφοῦ δὲν βρῆκαν τίποτε, τοὺς λέγει: 

«Σὲ καλό σας! Ἀναστατώσατε τὸν κόσμο! Ὁ Θεὸς νὰ σᾶς συγχωρήσει»! 

Τοὺς ἔδειξε ἔτσι νὰ μὴ δέχονται εὔκολα κατηγορίες ἐναντίον τοῦ ἄλλου. Ἀλλὰ σωφρόνισε καὶ τὸν ἀδελφό. Ἀφοῦ σκέπασε τὴν ἁμαρτία του, τὸν διόρθωσε μόλις ἔφυγαν οἱ ἄλλοι, χωρὶς νὰ τὸν προσβάλει καθόλου. Τοῦ κράτησε τὸ χέρι καὶ τοῦ εἶπε μόνο: «Πρόσεχε τὸν ἑαυτό σου, ἀδελφέ!»
Ἡ ἀγάπη τοῦ γέροντα ἔφερε ἀμέσως σὲ συναίσθηση καὶ κατάνυξη τὸν ἀδελφό.

π . Δημητρίου Μπόκου

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΠΡΕΒΕΖΗΣ