Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
«Ο Κος Θ. Ράλλης αγοράσας το οικόπεδον της γωνίας της οδού της Μακράς Στοάς και της πλατείας του Θεάτρου και σκοπόν έχων να οικοδομήση εκεί εζητήσατο δι’ αναφοράς του προς ημάς την κατεδάφισιν της εκεί ευρισκομένης εκκλησίας του Αγίου Θεοδώρου». Αυτά έγραφε, τον Μάιο του 1836, ο υπουργός Εσωτερικών Δρόσος Μανσόλας προς τον συνάδελφό του υπουργό Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Ιάκωβο Ρίζο. Ζητούσε τη γνώμη του αλλά και τη γνώμη του Εφόρου Αρχαιοτήτων Κυριάκου Πιττάκη. Η αναφερόμενη οδός Μακράς Στοάς, η οποία εντέλει παρέμεινε μερικώς απραγματοποίητη ήταν η σημερινή οδός Ευριπίδου, πλατεία Θεάτρου ή πλατεία Κλαυθμώνος και ο Άγιος Θεόδωρος φυσικά ο γνωστός μας και σωζόμενος ναός των Αγίων Θεοδώρων!
Η διάσωση του Ναού
Το σπουδαίο αυτό βυζαντινό μνημείο ζητούσαν να γκρεμιστεί για να έχει περισσότερη άπλα το αρχοντικό του τραπεζίτη και μεγαλέμπορου Θεόδωρου Ράλλη (1795-1845). Το μείζον γεγονός ωστόσο, δεν ήταν ότι ο Θ. Ράλλης κατέθετε αίτηση για κατεδάφιση της εκκλησίας ή πως ο υπουργός Εσωτερικών ζητούσε πληροφορίες από τον συνάδελφό του, αλλά ότι την κατεδάφιση της εκκλησίας είχε ζητήσει ο «αρχιτέκτων της πόλεως» Ο τελευταίος, καταθέτοντας αίτημα προς το υπουργείο επιχειρηματολογούσε, προσθέτοντας ότι «η εκκλησία πρέπει να κατεδαφισθή, καθ’ o τούτον απαιτείται από το Σχέδιον της πόλεως»
Το σχέδιο προέβλεπε τη διάνοιξη της οδού Ευριπίδου σε ευθεία γραμμή και την κατεδάφιση του Ναού, δηλαδή ότι αντίστοιχα προβλεπόταν και για την Καπνικαρέα! Ευτυχώς, τόσο ο Ι. Ρίζος όσο και Κ. Πιττάκης ήταν κάθετοι στις απόψεις τους και ζήτησαν ξεκάθαρα την διατήρηση της εκκλησίας «ως μία από τας ολίγας εκκλησίας της αρχαιοτέρας Βυζαντινής αρχιτεκτονικής, αίτινες σώζονται εισέτι εις τας Αθήνας». Εξάλλου, όπως απαντούσαν εγγράφως, ο ναός των Αγίων Θεοδώρων μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ενοριακός, αφενός γιατί ήταν ακέραιος και ευρύχωρος, και αφετέρου γιατί δεν υπήρχε κοντά άλλος ναός. Ο Κ. Πιττάκης υποστήριξε ότι εύκολα μπορούσε να διατηρηθεί η εκκλησία, με μία μικρή μεταβολή του σχεδίου.
Η λύση
Ήταν ένας από τους ναούς που είχαν ξεφύγει από τη λαίλαπα του πολυετούς πολέμου και σωζόταν σε καλή κατάσταση. Κτίσμα των μέσων του 11ου αιώνα είχε ήδη απασχολήσει Έλληνες και ξένους μελετητές και ήταν ένα από τα αγαπημένα μνημεία που φρόντιζαν να επισκεφτούν και να περιγράψουν οι περιηγητές. Η παράδοση ήθελε να υπάρχει άλλη εκκλησία στη θέση των Αγίων Θεοδώρων, μία από τις δώδεκα που φέρεται να αφιέρωσε στη γενέτειρά της η αυτοκράτειρα Ευδοκία. Ακόμη εικάζεται πως επρόκειτο για το Καθολικό μικρής Μονής, ενώ υπήρξε ενοριακή εκκλησία στα χρόνια του Αγώνα.
Πάντως, η λύση που δόθηκε για να αποφευχθεί η κατεδάφισή της, ήταν ίδια με εκείνην «της Καμουκαρέας της οδού Ερμού», δηλαδή της Καπνικαρέας. Αρκούσε με τη μετατροπή του σχεδίου, να απομακρυνθούν και προς τις δύο πλευρές, προς βορρά και μεσημβρία, οι κατοικίες που θα ανεγείρονταν κατά επτά ή οκτώ γαλλικά μέτρα. Έτσι θα σχηματιζόταν η μικρή πλατεία γύρω από την εκκλησία στο πρότυπο της Καπνικαρέας. Τονιζόταν ακόμη πως η μικρή μετατροπή δεν θα προκαλούσε προβλήματα, αφού ακόμη δεν είχε ανεγερθεί καμία οικοδομή. Πράγματι το υπουργείο Εσωτερικών αποδέχτηκε την εισήγηση, απέτρεψε την κατεδάφιση των Αγίων Θεοδώρων και σε βάθος χρόνου, δημιουργήθηκε ο μικρός περίβολος που σώζεται μέχρι τις ημέρες μας.
Ολόκληρο το άρθρο ΕΔΩ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου