Η ιερά Μονή της Παναγίας Παμμακαρίστου στην Πόλη(1 Σεπτεμβρίου)

Κτίσθηκε το 1294 στον πέμπτο λόφο της πόλης πάνω από το Φανάρι από τον Μιχαήλ Γλαβά Δούκα Ταρχανιώτη, πρωτοστράτορα του Αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β' Παλαιολόγου. Κατ' άλλη άποψη ιστορικών και αρχαιολόγων, το 1294 ανακαινίστηκε παλαιότερη κατασκευή, ίσως του 8ου αιώνα, ενώ άλλοι συνδέουν το ναό με τον Μιχαήλ Ζ' Δούκα ή το μέγα δομέστικο και κουροπαλάτη Ιωάννη Κομνηνό (11ος αιώνας).

Μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης παρέμεινε στα χέρια των Ελλήνων. Λέγεται μάλιστα ότι εκεί συναντήθηκε ο Πατριάρχης Γεννάδιος Σχολάριος με τον Μωάμεθ τον Πορθητή, προκειμένου να παραχωρηθούν προνόμια στο Πατριαρχείο. Από το 1456 χρησίμευσε ως έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου και εκτίθεντο εκεί πολύτιμα σκεύη και ιερά λείψανα. Το 1587, ο Σουλτάνος Μουράτ Γ' μετέτρεψε την Παμμακάριστο σε μουσουλμανικό τέμενος και το ονόμασε «Φετχιέ Τζαμί» (Fethiye Camii= τέμενος της Κατάκτησης, ως ανάμνηση της κατάκτησης της Γεωργίας και του Αζερμπαϊτζάν). Τότε, τα ιερά σκεύη και λείψανα μεταφέρθηκαν στο Ναό της Θεοτόκου Παραμυθίας στο Βλαχ Σεράι, όπου μετεγκαταστάθηκε το Πατριαρχείο.

Στην Ιερή αυτή Μονή έχουν ταφεί ο Αυτοκράτορας Αλέξιος Α' Κομνηνός, η κόρη του Άννα Κομνηνή και πολλά από τα μέλη της δυναστείας των Παλαιολόγων. Σώζονται πολλά και θαυμάσια μωσαϊκά. Από το 1951 που ξεκίνησαν οι φιλότιμες προσπάθειες των Αμερικανών βυζαντινολόγων συντηρητών ήλθαν στο φως άριστης τέχνης ενδιαφέροντα μωσαϊκά μεταξύ των οποίων και το λεγόμενο «Δέηση». Επίσης στο τέμενος αυτό έγιναν και πολλές εργασίες και παρεμβάσεις αρχιτεκτονικής υποστήριξης και συντήρησης. Σήμερα ο κυρίως Ναός λειτουργεί ως τέμενος, ενώ το παρεκκλήσιο με τα εξαιρετικά μωσαϊκά έχει μετατραπεί σε Μουσείο.

Αρχιτεκτονική

Το μοναστικό σύμπλεγμα αποτελούνταν από δύο ναούς, οι οποίοι είχαν οικοδομηθεί στη βόρεια πλευρά ενός τειχισμένου προαυλίου, καθώς επίσης και από κελιά, χώρους υποδοχής, γραφεία, κλπ. Το σωζόμενο έως σήμερα καθολικό της Μονής και το παρεκκλήσι παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς πρόκειται για αντιπροσωπευτικά δείγματα της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής του 13ου αιώνα.

Η εκκλησία ανήκει στον τύπο του μονόχωρου τρουλαίου ναού με περιμετρικό διάδρομο. Ο κεντρικός τρούλος στηρίζεται σε τέσσερις πεσσούς, ενώ η κόγχη του ιερού καταστράφηκε κατά τη μετατροπή του ναού σε τέμενος. Κατά τα έτη 1314-1315, η Μαρία (μοναχή Μάρθα), χήρα του κτίτορα Μιχαήλ Γλαβά Δούκα Ταρχανιώτη, πρόσθεσε το ταφικό παρεκκλήσιο στα νότια, το οποίο είναι αφιερωμένο στο Χριστό και ανήκει στο σύνθετο σταυροειδή εγγεγραμμένο τύπο με τρούλο και νάρθηκα. Στο εσωτερικό του παρεκκλησίου υπήρχαν τοιχογραφίες αγίων και πατέρων της Εκκλησίας.

Τα ψηφιδωτά που διασώζονται συντηρήθηκαν από το Αμερικανικό Βυζαντινό Ινστιτούτο. Στην κόγχη του ιερού εικονίζεται ο «Χριστός Υπεράγαθος» (φωτο δεξιά), ένθρονος, κρατώντας με το αριστερό χέρι Ευαγγέλιο και ευλογώντας με το δεξί. Δεξιά και αριστερά Του, η Θεοτόκοςκαι ο Ιωάννης ο Πρόδρομος σχηματίζουν τη «Δέηση», ενώ εκατέρωθεν αυτής εικονίζονται οι Αρχάγγελοι Γαβριήλ και Μιχαήλ. Στον τρούλο απεικονίζεται ο Χριστός Παντοκράτορας (φωτο δεξιά), περιβαλλόμενος από δώδεκα προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης.

Στο δεξιό χορό, από τις σκηνές του Δωδεκάορτου που υπήρχαν εκεί, διασώζεται μόνο η Βάπτιση. Τέλος, σε μια εσοχή του νάρθηκα απεικονίζονται οι Τρεις Μάγοι να προσφέρουν τα δώρα τους στο νεογέννητο Χριστό.

Πηγή φωτογραφιών όπου μπορείτε να δείτε και άλλες φωτογραφίες από ναούς της Κωνσταντινούπολης-vlasshole.livejournal.com 

πηγή κειμένου el.wikipedia.org-

Η εικόνα της Παναγίας της Παμμακάριστου εορτάζει την 1η Σεπτεμβρίου