"Τι κι αν με σκοτώσουν; Έζησα, αγάπησα, πόνεσα, αγωνίστηκα- τα έκανα όλα. Δεν μου χρωστάει πια τίποτε άλλο η ζωή" απάντησε ο Ίων Δραγούμης στη Ναταλία Μελά ( αδερφή του και σύζυγο - ήδη χήρα- του Παύλου) και στη Μαρίκα Κοτοπούλη, την σπουδαιότερη ηθοποιό της γενιάς της (τον δεύτερο θυελλώδη έρωτα του Ίωνος μαζί με αυτόν προς την Πηνελόπη Δέλτα) την 31η Ιουλίου 1920.
Λίγες ώρες πριν, στο σιδηροδρομικό σταθμό "Λιόν" των Παρισίων σημειώνεται απόπειρα δολοφονίας του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποίος ελάχιστα εικοσιτετράωρα πριν είχε υπογράψει τη Συνθήκη των Σεβρών. Στην απόπειρα δολοφονίας του Ελ. Βενιζέλου είχε εμπλακεί -χωρίς να επιβεβαιώνεται από καμία πηγή και αδίκως κατά τη γνώμη μου- το όνομα του Δραγούμη.
Παρ' όλα αυτά, ο ίδιος ο Ίων απηυδισμένος από αυτήν την εθνικώς επιζήμια απόπειρα, αποφασίζει εκείνο το πρωί, αφού είχε παρακολουθήσει τις πρόβες της Μαρίκας Κοτοπούλη στο θέατρό της, να κατέβει στο κέντρο των Αθηνών, στο οποίο είχαν ήδη ξεσπάσει ταραχές και σκληρές πράξεις αντεκδίκησης από τους βενιζελικούς παρακρατικούς, τους επονομαζόμενους "Γυπαραίους", προκειμένου να γράψει στο περιοδικό "Πολιτική Επιθεώρησις", του οποίου ήταν συνεκδότης, κείμενο καταδίκης της απόπειρας δολοφονίας του Βενιζέλου- ο οποίος είχε εν τέλει υποστεί απλώς επιδερμικά τραύματα.
Αυτό ήταν και το μοιραίο λάθος του κίονα του Ελληνισμού. Αφού συνελήφθη από στρατιωτικό απόσπασμα, οδηγήθηκε ενώπιον του Γύπαρη, ο οποίος έδωσε εντολή να μεταφερθεί στο Φρουραρχείο της πόλης. Στο ύψος του ξενοδοχείου Χίλτον το στρατιωτικό απόσπασμα δολοφονεί -άδηλο ποιος έδωσε την εντολή- τον Ίωνα Δραγούμη. 13 σφαίρες και 5 χτυπήματα από ξιφολόγχες, όπως φανέρωσε η ιατροδικαστική εξέταση.
Αυτό ήταν και το μοιραίο λάθος του κίονα του Ελληνισμού. Αφού συνελήφθη από στρατιωτικό απόσπασμα, οδηγήθηκε ενώπιον του Γύπαρη, ο οποίος έδωσε εντολή να μεταφερθεί στο Φρουραρχείο της πόλης. Στο ύψος του ξενοδοχείου Χίλτον το στρατιωτικό απόσπασμα δολοφονεί -άδηλο ποιος έδωσε την εντολή- τον Ίωνα Δραγούμη. 13 σφαίρες και 5 χτυπήματα από ξιφολόγχες, όπως φανέρωσε η ιατροδικαστική εξέταση.
Ο Ελ. Βενιζέλος, νοσηλευόμενος στο νοσοκομείο, μόλις μαθαίνει για την δολοφονία του Ίωνος φέρεται να αναφωνεί οργισμένος "Φρικτό, φρικτό!", ενώ λίγες μέρες αργότερα αποστέλλει τηλεγράφημα συλλυπητηρίων στον Στέφανο Δραγούμη, πατέρα του δολοφονηθέντος, όπου στην κατακλείδα γράφει ότι "ο φρικώδης θάνατός του με βυθίζει εις λύπην".
Ο Ίων Δραγούμης με τον Ελευθέριο Βενιζέλο συνεργάστηκαν, μάλιστα ο πρώτος ήταν αυτός που σύνεταξε το διπλωματικό πρωτόκολλο παράδοσης της Θεσσαλονίκης, ωστόσο η κόντρα μεταξύ τους ήταν άλλοτε υφέρπουσα κι άλλοτε εκδηλωνόταν με ένταση, πάντως, όμως, άσβεστη και βαθιά. Πολλοί ισχυρίζονται ότι ο Ίων ήταν το αντίπαλον δέος του Βενιζέλου και ο μόνος πολιτικός αντίπαλος που θα μπορούσε να σταθεί με αξιώσεις απέναντί του και να διατυπώσει ένα αφήγημα διάφορο του εκσυγχρονιστικού βενιζελισμού. Αυτό, όμως, δεν θα το μάθουμε ποτέ...
Για να γράψει κανείς για την προσωπικότητα, την σκέψη, την διπλωματική του δράση, το συγγραφικό του έργο, τις Ιδέες, το όραμά του για το Έθνος, τον Ελληνισμό και τους Έλληνες, τους αγώνες του για την Μακεδονία, τη Μεγάλη Ιδέα και τις αλύτρωτες πατρίδες, το βαθύ αποτύπωμα που άφησε στην πνευματική και εθνική ζωή του τόπου θα χρειαστεί ολόκληρες μελέτες- παρεμπιπτόντως η σχετική βιβλιογραφία είναι ισχνή, παράγοντας που ευνοεί την πολιτική καπήλευση του Ίωνος από ιδεολογικούς και πολιτικούς χώρους, που όχι μόνο δεν ανήκει αλλά και θα αναθεμάτιζε.
Ο Γεώργιος Θεοτοκάς τον χαρακτήριζε "Χάμλετ της πολιτικής" και ο Καζαντζάκης έγραφε γι' αυτόν ότι "είναι από "κείνους που πνίγουν τον άνθρωπο μέσα τους, με την ελπίδα ότι μια μέρα θα γίνουν θεοί".
Ο Κωστής Παλαμάς, έγραψε στην Καθημερινή:
«Λευκή, ας βαλθή όπου έπεσες, κολώνα. Πώς έπεσες, γραφή να μην το λέει, λευκή, με της Πατρίδας την εικόνα. Μόνο εκείνη ταιριάζει να σε κλαίει, βουβή, μαρμαρωμένη να σε κλαίει.»
«Λευκή, ας βαλθή όπου έπεσες, κολώνα. Πώς έπεσες, γραφή να μην το λέει, λευκή, με της Πατρίδας την εικόνα. Μόνο εκείνη ταιριάζει να σε κλαίει, βουβή, μαρμαρωμένη να σε κλαίει.»
Αυτοί οι στίχοι κοσμούν την λευκή αναθηματική πλάκα στο μνημείο της δολοφονίας του Δραγούμη, η οποία δεσπόζει από το 1921 μέχρι σήμερα απέναντι από το ξενοδοχείο Χίλτον. Αν περάσετε, σήμερα από κει, αφήστε την σκέψη σας να τρέξει σε έναν από τους Μεγάλους που έφυγαν νωρίς.
«Ακουμπώντας στο έθνος μου να γίνω πιο άνθρωπος. Δεν μπορεί κανείς να είναι άνθρωπος ξεχνώντας την καταγωγή του. Να θυμάται κανείς από πού βγήκε, που μεγάλωσε, ποιο έθνος τον ανέθρεψε. Μου αρέσει να βλέπει κανείς τους δεσμούς του. Αυτό θα πει ελευθερία».
«Ακουμπώντας στο έθνος μου να γίνω πιο άνθρωπος. Δεν μπορεί κανείς να είναι άνθρωπος ξεχνώντας την καταγωγή του. Να θυμάται κανείς από πού βγήκε, που μεγάλωσε, ποιο έθνος τον ανέθρεψε. Μου αρέσει να βλέπει κανείς τους δεσμούς του. Αυτό θα πει ελευθερία».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου