Η μεγαλύτερη αρετή που προβάλλει η θρησκεία μας είναι η αγάπη. Η αγάπη προς τον Θεό και η αγάπη προς τον πλησίον, καλύπτουν ουσιαστικά όλο το φάσμα των θρησκευτικών μας καθηκόντων. «Ἐν ταύταις ταῖς δυσὶν ἐντολαῖς ὅλος ὁ νόμος καὶ οἱ προφῆται κρέμανται» (Μτ.22,40).
Σε ολόκληρη την Καινή Διαθήκη, με διαφορετικά ίσως λόγια κάθε φορά, δεσπόζει αυτό το μήνυμα. Το ίδιο βλέπουμε και στην παραβολή της σημερινής Ευαγγελικής περικοπής. Ο Θεός παρουσιάζεται σαν ένας βασιλιάς που ζητάει να του αποδώσουν λογαριασμό οι δούλοι του. Όταν εμφανίζεται ένας δούλος που του χρωστάει ένα αμύθητο ποσόν και βέβαια δεν μπορεί να το επιστρέψει, ο βασιλιάς διατάζει να πουληθεί αυτός και η γυναίκα του και τα παιδιά του, ώστε να εισπράξει λίγα από αυτά που του χρωστάει, σύμφωνα με τα δεδομένα της εποχής εκείνης. Ο δούλος πέφτει στα πόδια του βασιλιά και κλαίγοντας τον παρακαλεί να κάνει λίγη υπομονή και θα τον ξεχρεώσει. Φυσικά αυτό είναι αδύνατο, λόγω του πολύ μεγάλου ποσού. Ο βασιλιάς όμως τον λυπάται και του χαρίζει όλο το υπέρογκο χρέος. Όταν φεύγει ο δούλος από εκεί, συναντά ένα άλλο δούλο, που δούλευαν μαζί, ο οποίος του χρωστούσε ένα ασήμαντο χρηματικό ποσό. Τον έπιασε από το λαιμό και του ζήτησε να του επιστρέψει αμέσως τα χρήματα. Ο δεύτερος δούλος τον ικετεύει να κάνει υπομονή και θα του τα επιστρέψει. Αυτός όμως δεν δέχεται κανένα συμβιβασμό και τον κλείνει στην φυλακή. Το περιστατικό αυτό έφτασε στα αυτιά του βασιλιά, ο οποίος οργίστηκε με την κακία και την αχαριστία του δούλου του, και διέταξε να τον κλείσουν στη φυλακή μέχρι να του ξεχρεώσει και την τελευταία δραχμή από το υπέρογκο χρέος που του χρωστούσε. Τελειώνοντας ο Κύριος την παραβολή, επισφραγίζει την ομιλία του με τα λόγια: «Έτσι και ο Πατήρ μου ο επουράνιος θα κάνει σε σας, εάν δεν συγχωρείτε ο καθένας στον αδελφό του, με όλη σας την καρδιά, τα πταίσματα που έχει κάνει απέναντί σας».
Το μεγάλο μας πρόβλημα είναι ότι δεν καταλαβαίνουμε πόσες αμαρτίες κάνουμε διαρκώς, μπροστά στα μάτια του Θεού. Συνήθως βλέπουμε τις αμαρτίες των άλλων και όχι τις δικές μας. Οι άγιοι είχαν τα μάτια τους στραμμένα μέσα τους και με τη χάρη του Θεού που τους φώτιζε, έβλεπαν τις αμαρτίες τους. Είναι από τα πιο δύσκολα πράγματα, το να δούμε τις αμαρτίες μας. Αυτό κατορθώνεται μόνο με τη χάρη του Θεού, γι’ αυτό και στην Εκκλησία μας παρακαλούμε «δώρησαί μοι τοῦ ὁρᾶν τὰ ἐμὰ πταίσματα». Το πόσο μεγάλο πράγμα είναι να βλέπει κανείς τις αμαρτίες του φαίνεται από ένα ασκητικό ρητό που λέει ότι: «Όποιος βλέπει τις αμαρτίες του είναι ανώτερος από αυτόν που ανασταίνει νεκρούς».
Η βαθιά συναίσθηση των αμαρτιών μας, οδηγεί στην συνεχή και επίπονη αίτηση του ελέους του Θεού και ασφαλώς, στην μη κατάκριση του αδελφού μας. Σύμφωνα με την σημερινή παραβολή λοιπόν, από εμάς εξαρτάται η συγχώρηση των αμαρτιών μας. Αυτό τονίζεται πολλές φορές στα λόγια του Χριστού μας, όπως όταν λέει ότι: «αν και σεις συγχωρείτε με όλη σας την καρδιά τα αμαρτήματα που έκαναν σε σας οι άλλοι, και ο Πατέρας σας ο ουράνιος θα συγχωρήσει τα δικά σας αμαρτήματα. Εάν όμως δεν συγχωρείτε τους ανθρώπους για τα αμαρτήματά τους, τότε ούτε ο Πατέρας σας θα συγχωρήσει τις δικές σας αμαρτίες» (Μτ. 6,14-15). Αλλά και στην Κυριακή προσευχή, ως προϋπόθεση για να μας συγχωρέσει ο Θεός, τίθεται το να συγχωρήσουμε και εμείς τους άλλους, «καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν».
Στην Εκκλησία μας, συγχωρώ σημαίνει αγαπώ. Η αγάπη είναι χωρίς προϋποθέσεις και όρια. Το «ἀγαπᾶτε τούς ἐχθρούς ἡμῶν», συνιστά τη διαφοροποίηση του χριστιανισμού, από όλες τις θρησκείες, τις φιλοσοφίες και τα διάφορα πολιτικά συστήματα.
Ο χριστιανός δεν πρέπει να έχει εχθρούς. Αποκτούμε εχθρούς όταν φοβόμαστε. Όποιος δεν φοβάται δεν έχει εχθρούς. Κατά τον ευαγγελιστή Ιωάννη, «ἡ τελεία ἀγάπη ἔξω βάλλει τὸν φόβον». Οι εσωτερικές μας ανασφάλειες όμως, μας κάνουν να βλέπουμε παντού εχθρούς, να κλεινόμαστε στο κάστρο του εγωισμού μας, στρέφοντας τα κανόνια μας προς τα έξω. «Οὐδείς ἐκὼν κακός», θα μας θυμίσουν οι αρχαίοι Έλληνες.
Όταν κοιτάζουμε μέσα μας και βλέπουμε την ακαταστασία, το χάος, και τις αμαρτίες μας, τότε δικαιολογούμε τα λάθη και τις κακίες των άλλων και ζητούμε για όλους μας το έλεος του Θεού. Αμήν.
Σε ολόκληρη την Καινή Διαθήκη, με διαφορετικά ίσως λόγια κάθε φορά, δεσπόζει αυτό το μήνυμα. Το ίδιο βλέπουμε και στην παραβολή της σημερινής Ευαγγελικής περικοπής. Ο Θεός παρουσιάζεται σαν ένας βασιλιάς που ζητάει να του αποδώσουν λογαριασμό οι δούλοι του. Όταν εμφανίζεται ένας δούλος που του χρωστάει ένα αμύθητο ποσόν και βέβαια δεν μπορεί να το επιστρέψει, ο βασιλιάς διατάζει να πουληθεί αυτός και η γυναίκα του και τα παιδιά του, ώστε να εισπράξει λίγα από αυτά που του χρωστάει, σύμφωνα με τα δεδομένα της εποχής εκείνης. Ο δούλος πέφτει στα πόδια του βασιλιά και κλαίγοντας τον παρακαλεί να κάνει λίγη υπομονή και θα τον ξεχρεώσει. Φυσικά αυτό είναι αδύνατο, λόγω του πολύ μεγάλου ποσού. Ο βασιλιάς όμως τον λυπάται και του χαρίζει όλο το υπέρογκο χρέος. Όταν φεύγει ο δούλος από εκεί, συναντά ένα άλλο δούλο, που δούλευαν μαζί, ο οποίος του χρωστούσε ένα ασήμαντο χρηματικό ποσό. Τον έπιασε από το λαιμό και του ζήτησε να του επιστρέψει αμέσως τα χρήματα. Ο δεύτερος δούλος τον ικετεύει να κάνει υπομονή και θα του τα επιστρέψει. Αυτός όμως δεν δέχεται κανένα συμβιβασμό και τον κλείνει στην φυλακή. Το περιστατικό αυτό έφτασε στα αυτιά του βασιλιά, ο οποίος οργίστηκε με την κακία και την αχαριστία του δούλου του, και διέταξε να τον κλείσουν στη φυλακή μέχρι να του ξεχρεώσει και την τελευταία δραχμή από το υπέρογκο χρέος που του χρωστούσε. Τελειώνοντας ο Κύριος την παραβολή, επισφραγίζει την ομιλία του με τα λόγια: «Έτσι και ο Πατήρ μου ο επουράνιος θα κάνει σε σας, εάν δεν συγχωρείτε ο καθένας στον αδελφό του, με όλη σας την καρδιά, τα πταίσματα που έχει κάνει απέναντί σας».
Το μεγάλο μας πρόβλημα είναι ότι δεν καταλαβαίνουμε πόσες αμαρτίες κάνουμε διαρκώς, μπροστά στα μάτια του Θεού. Συνήθως βλέπουμε τις αμαρτίες των άλλων και όχι τις δικές μας. Οι άγιοι είχαν τα μάτια τους στραμμένα μέσα τους και με τη χάρη του Θεού που τους φώτιζε, έβλεπαν τις αμαρτίες τους. Είναι από τα πιο δύσκολα πράγματα, το να δούμε τις αμαρτίες μας. Αυτό κατορθώνεται μόνο με τη χάρη του Θεού, γι’ αυτό και στην Εκκλησία μας παρακαλούμε «δώρησαί μοι τοῦ ὁρᾶν τὰ ἐμὰ πταίσματα». Το πόσο μεγάλο πράγμα είναι να βλέπει κανείς τις αμαρτίες του φαίνεται από ένα ασκητικό ρητό που λέει ότι: «Όποιος βλέπει τις αμαρτίες του είναι ανώτερος από αυτόν που ανασταίνει νεκρούς».
Η βαθιά συναίσθηση των αμαρτιών μας, οδηγεί στην συνεχή και επίπονη αίτηση του ελέους του Θεού και ασφαλώς, στην μη κατάκριση του αδελφού μας. Σύμφωνα με την σημερινή παραβολή λοιπόν, από εμάς εξαρτάται η συγχώρηση των αμαρτιών μας. Αυτό τονίζεται πολλές φορές στα λόγια του Χριστού μας, όπως όταν λέει ότι: «αν και σεις συγχωρείτε με όλη σας την καρδιά τα αμαρτήματα που έκαναν σε σας οι άλλοι, και ο Πατέρας σας ο ουράνιος θα συγχωρήσει τα δικά σας αμαρτήματα. Εάν όμως δεν συγχωρείτε τους ανθρώπους για τα αμαρτήματά τους, τότε ούτε ο Πατέρας σας θα συγχωρήσει τις δικές σας αμαρτίες» (Μτ. 6,14-15). Αλλά και στην Κυριακή προσευχή, ως προϋπόθεση για να μας συγχωρέσει ο Θεός, τίθεται το να συγχωρήσουμε και εμείς τους άλλους, «καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν».
Στην Εκκλησία μας, συγχωρώ σημαίνει αγαπώ. Η αγάπη είναι χωρίς προϋποθέσεις και όρια. Το «ἀγαπᾶτε τούς ἐχθρούς ἡμῶν», συνιστά τη διαφοροποίηση του χριστιανισμού, από όλες τις θρησκείες, τις φιλοσοφίες και τα διάφορα πολιτικά συστήματα.
Ο χριστιανός δεν πρέπει να έχει εχθρούς. Αποκτούμε εχθρούς όταν φοβόμαστε. Όποιος δεν φοβάται δεν έχει εχθρούς. Κατά τον ευαγγελιστή Ιωάννη, «ἡ τελεία ἀγάπη ἔξω βάλλει τὸν φόβον». Οι εσωτερικές μας ανασφάλειες όμως, μας κάνουν να βλέπουμε παντού εχθρούς, να κλεινόμαστε στο κάστρο του εγωισμού μας, στρέφοντας τα κανόνια μας προς τα έξω. «Οὐδείς ἐκὼν κακός», θα μας θυμίσουν οι αρχαίοι Έλληνες.
Όταν κοιτάζουμε μέσα μας και βλέπουμε την ακαταστασία, το χάος, και τις αμαρτίες μας, τότε δικαιολογούμε τα λάθη και τις κακίες των άλλων και ζητούμε για όλους μας το έλεος του Θεού. Αμήν.
Γραπτό κήρυγμα Ιεράς Μητροπόλεως Κερκύρας (5-9-2021)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου