Ψάχνοντας κανείς να βρει τα ίχνη και τη σημερινή παρουσία του Ελληνισμού στη Μάλτα, θα διαπιστώσει ότι αρκετοί νησιώτες, Δωδεκανήσιοι, Επτανήσιοι, άλλα και Κυκλαδίτες, ακόμη και Μακεδόνες και Ηπειρώτες έφτασαν κατά καιρούς στο νησί, όπου ή δράση των Ελλήνων ήταν έντονη και στον 18ο και στον 19ο αιώνα.
Το μαρτυρούν οί πολυπληθείς εκδόσεις ελληνικών βιβλίων τυπωμένων «εν Βαλέττα» ή «εν Μελίτη». Μερικά από αυτά κατοπτρίζουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, ίδίως τα θρησκευτικά, δηλ. τις πιέσεις της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας για αφομοίωση.Ή ϋπαρξη σήμερα δύο ελληνικών ναών, του ορθόδοξου και του ούνίτικου,λέγει πολλά. Ό πρώτος δυστυχώς είναι κλειστός και λειτουργεί τις μεγάλες μόνο γιορτές, όταν στέλνει ιερέα ή Αρχιεπισκοπή Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας, στην πνευματική δικαιοδοσία της οποίας υπάγεται ή Μάλτα. Το ελληνικό οτοιχείο που παραμένει είναι πια ελάχιστο.Αντίθετα, ό οΰνίτικος ναός πού αυτοχαρακτηρίζεται Έλληνο-Καθολικός ναός Παναγία ή Δαμασκηνή λειτουργείται τακτικά.
Την ονομασία του οφείλει στη βυζαντινή εικόνα της Παναγίας της Δαμασκηνής, μια πολύ όμορφη στρογγυλοπρόσωπη Παναγιά, ή οποία μεταφέρθηκε στη Μάλτα από τους Ροδίτες πού κατέφυγαν σ' αυτήν το 1523 μαζί με τους Ιππότες, όταν ή Ρόδος κυριεύθηκε από τον Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή.
Γιατί ονομάστηκε έτσι; Πολύ πιθανώς γιατί την ιστόρησε κάποιος αγιογράφος Δαμασκηνός. Ό κ.Borgid αναφέρει την εκδοχή ότι μπορεί να μεταφέρθηκε στη Ρόδο από τη Δαμασκό. Όμως ή προέλευση της είναι μάλλον από την Κωνσταντινούπολη και έχει φιλοτεχνηθεί στη βυζαντινή πρωτεύουσα, αν κρίνει κανείς από την τεχνοτροπία της.
Ή εικόνα καθαρίστηκε και συντηρήθηκε μεταξύ 1963 και 1966 στο Κεντρικό Ινστιτούτο Καλλιτεχνικής Συντήρησης στη Ρώμη.Το 1965 εκδόθηκε σέ γραμματόσημο από το κράτος της Μάλτας. Το 1972 άναπαράχθηκε ως χριστουγεννιάτικη κάρτα από το Ανώτερο Στρατιωτικό Τάγμα της Μάλτας, ενώ το 1970 εκτέθηκε στην 13η Ευρωπαϊκή "Εκθεση που έγινε στο νησί σε περίοπτη θέση.
Ανήκει στον τύπο της Έλεούοας κι έχει σχήμα 147,5 εκ. χ 102,5 εκ. Σύμφωνα με τον κ.Borgid στη Μάλτα την πήγαν οι Ιππότες, το φυσικότερο όμως είναι αυτό το βυζαντινό αριστούργημα να το μεταφέρουν οι Δωδεκανήσιοι "Ορθόδοξοι,που αποτελούσε αντικείμενο της λατρείας τους. "Οταν όμως ό ναός των Ελλήνων έγινε ούνίτικος, εκείνοι ίδρυσαν δεύτερο. Ή Παναγία όμως παρέμεινε στον πρώτο,όπου μπορεί κανείς να τη δει σήμερα,θλιμμένη μακριά από την πατρίδα της και τους συμπατριώτες της.Πώς αλλάζουν οι καιροί.
Ή Μάλτα ήταν ακμαίο κέντρο διαμετακομιστικού εμπορίου και τραβούσε πολλούς "Ελληνες στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Ηπειρώτες άνοιξαν καποτάδικα και άλλα εμπορικά, για να διαθέσουν τις κάπες, τα υφάσματα κ.ά.προϊόντα τους. "Αλλοι Ρωμιοί, κυρίως Υδραίοι, έφερναν από τη Μάλτα τα περίφημα πορτοκάλια της.Μετά την Επανάσταση στα 1835, ένας από τους "Ελληνες της Μάλτας, συγκλονισμένος από την Εθνεγερσία τύπωσε στο νησί το ιστορικό μυθιστόρημα «Το παλληκάριον». Τα χρόνια πέρασαν. "Εφυγαν ανεπιστρεπτί κι ή Παναγιά ή Δαμασκηνή έμεινε στην ξενητειά, εξόριστη και λυπημένη.
Το μαρτυρούν οί πολυπληθείς εκδόσεις ελληνικών βιβλίων τυπωμένων «εν Βαλέττα» ή «εν Μελίτη». Μερικά από αυτά κατοπτρίζουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, ίδίως τα θρησκευτικά, δηλ. τις πιέσεις της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας για αφομοίωση.Ή ϋπαρξη σήμερα δύο ελληνικών ναών, του ορθόδοξου και του ούνίτικου,λέγει πολλά. Ό πρώτος δυστυχώς είναι κλειστός και λειτουργεί τις μεγάλες μόνο γιορτές, όταν στέλνει ιερέα ή Αρχιεπισκοπή Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας, στην πνευματική δικαιοδοσία της οποίας υπάγεται ή Μάλτα. Το ελληνικό οτοιχείο που παραμένει είναι πια ελάχιστο.Αντίθετα, ό οΰνίτικος ναός πού αυτοχαρακτηρίζεται Έλληνο-Καθολικός ναός Παναγία ή Δαμασκηνή λειτουργείται τακτικά.
Την ονομασία του οφείλει στη βυζαντινή εικόνα της Παναγίας της Δαμασκηνής, μια πολύ όμορφη στρογγυλοπρόσωπη Παναγιά, ή οποία μεταφέρθηκε στη Μάλτα από τους Ροδίτες πού κατέφυγαν σ' αυτήν το 1523 μαζί με τους Ιππότες, όταν ή Ρόδος κυριεύθηκε από τον Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή.
ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΔΑΜΑΣΚΗΝΗ
Ό ιερέας του ναού κ.Vito Borgid μου έδωσε τις πληροφορίες ότι αρχικά ή εικόνα τοποθετήθηκε στον ναό της Αγίας Αίκατερίνας στο Borgo del Castello, όπου έμεινε έως το 1852· εν συνεχεία μεταφέρθηκε στη νέα πόλη της Βαλέττας, στον καινούργιο ελληνικό ναό πού αφιερώθηκε στην Παναγία τη Δαμασκηνή.Γιατί ονομάστηκε έτσι; Πολύ πιθανώς γιατί την ιστόρησε κάποιος αγιογράφος Δαμασκηνός. Ό κ.Borgid αναφέρει την εκδοχή ότι μπορεί να μεταφέρθηκε στη Ρόδο από τη Δαμασκό. Όμως ή προέλευση της είναι μάλλον από την Κωνσταντινούπολη και έχει φιλοτεχνηθεί στη βυζαντινή πρωτεύουσα, αν κρίνει κανείς από την τεχνοτροπία της.
Ή εικόνα καθαρίστηκε και συντηρήθηκε μεταξύ 1963 και 1966 στο Κεντρικό Ινστιτούτο Καλλιτεχνικής Συντήρησης στη Ρώμη.Το 1965 εκδόθηκε σέ γραμματόσημο από το κράτος της Μάλτας. Το 1972 άναπαράχθηκε ως χριστουγεννιάτικη κάρτα από το Ανώτερο Στρατιωτικό Τάγμα της Μάλτας, ενώ το 1970 εκτέθηκε στην 13η Ευρωπαϊκή "Εκθεση που έγινε στο νησί σε περίοπτη θέση.
Ανήκει στον τύπο της Έλεούοας κι έχει σχήμα 147,5 εκ. χ 102,5 εκ. Σύμφωνα με τον κ.Borgid στη Μάλτα την πήγαν οι Ιππότες, το φυσικότερο όμως είναι αυτό το βυζαντινό αριστούργημα να το μεταφέρουν οι Δωδεκανήσιοι "Ορθόδοξοι,που αποτελούσε αντικείμενο της λατρείας τους. "Οταν όμως ό ναός των Ελλήνων έγινε ούνίτικος, εκείνοι ίδρυσαν δεύτερο. Ή Παναγία όμως παρέμεινε στον πρώτο,όπου μπορεί κανείς να τη δει σήμερα,θλιμμένη μακριά από την πατρίδα της και τους συμπατριώτες της.Πώς αλλάζουν οι καιροί.
Ή Μάλτα ήταν ακμαίο κέντρο διαμετακομιστικού εμπορίου και τραβούσε πολλούς "Ελληνες στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Ηπειρώτες άνοιξαν καποτάδικα και άλλα εμπορικά, για να διαθέσουν τις κάπες, τα υφάσματα κ.ά.προϊόντα τους. "Αλλοι Ρωμιοί, κυρίως Υδραίοι, έφερναν από τη Μάλτα τα περίφημα πορτοκάλια της.Μετά την Επανάσταση στα 1835, ένας από τους "Ελληνες της Μάλτας, συγκλονισμένος από την Εθνεγερσία τύπωσε στο νησί το ιστορικό μυθιστόρημα «Το παλληκάριον». Τα χρόνια πέρασαν. "Εφυγαν ανεπιστρεπτί κι ή Παναγιά ή Δαμασκηνή έμεινε στην ξενητειά, εξόριστη και λυπημένη.
του Ι.Μ.Χατζηφώτη
2 σχόλια:
Ενδιαφέρουσα Ιστορία.
Που βρίσκεται αυτή η εκκλησία?
Δημοσίευση σχολίου