Ἅγιος Ἀπόστολος Ματθίας: Ὁ ἀντικαταστάτης τοῦ προδότη μαθητῆ (9 Αὐγούστου)

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου -Καθηγητοῦ

  Ὁ Κύριός μας κάλεσε δώδεκα ἄνδρες γιά νά σχηματίσει τήν ὁμάδα τῶν ἀποστόλων, οἱ ὁποῖοι ἔμελλαν νά συνεχίσουν τό ἀπολυτρωτικό Τοῦ ἔργο. Ὁ ἀριθμός δώδεκα δέν εἶναι τυχαῖος, ἀλλά ἔχει βαθύτατο συμβολισμό. Στούς Ἑβραίους ὁ χρόνος εἶχε δώδεκα μῆνες καί τό ἡμερονύκτιο δώδεκα ὧρες (Ἰωαν.11,9), συμβολίζοντας τήν πληρότητα τοῦ χρόνου. Ὁ Ἰακώβ -Ἰσραήλ, εἶχε δώδεκα παιδιά (Γέν.35,22 27). Τό Ἰσραήλ ἀποτελοῦνταν ἀπό δώδεκα φυλές (Γέν.49,28). Ἀλλά καί Ὁ Χριστός κάλεσε ὡς μαθητές Τοῦ δώδεκα ἄνδρες (Μάτθ.10,1). Μάλιστα τούς προμήνυσε ὅτι στή βασιλεία Τοῦ θά στηθοῦν δώδεκα θρόνοι, νά καθίσουν οἱ δώδεκα μαθητές Τοῦ νά κρίνουν τίς δώδεκα... φυλές τοῦ Ἰσραήλ (Μάτθ.19,28.Λουκ.22,30.Αποκ.5,10).

  Ὁ παλιός Ἰσραήλ ἀποτελοῦνταν ἀπό τίς δώδεκα φυλές, τῶν ἀντίστοιχων δώδεκα γιῶν τοῦ Ἰακώβ, ὁ ὁποῖος εἶχε λάβει ἀπό τό Θεό τήν προσηγορία Ἰσραήλ (Γέν.28.10). Ἀλλά ἡ ἀποστολή τοῦ παλιοῦ Ἰσραήλ ἔληξε, μέ τήν περάτωση τοῦ ἐπί γῆς σωτηριώδους ἔργου τοῦ Χριστοῦ. Ἐπάνω στόν φρικτό Γολγοθᾶ συνήφθη ἡ νέα καί αἰώνια διαθήκη μεταξύ τοῦ Θεοῦ καί ἀνθρώπου μέ τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, θέτοντας τέλος στήν παλιά διαθήκη, ἡ ὁποία εἶχε συναφθεῖ στό Σινᾶ (Ἐβρ.8,6). Τή θέσῃ τοῦ παλιοῦ Ἰσραήλ πῆρε πιά ὁ νέος Ἰσραήλ τοῦ Θεοῦ, ὁ νέος λαός τοῦ Θεοῦ τῆς χάριτος, ἡ Ἐκκλησία, ἡ ὁποία συμπεριλαμβάνει ὁλόκληρη τήν ἀνθρωπότητα. Ἔτσι ἔπρεπε νά ἀντιπροσωπευτεῖ ἀπό ἀντίστοιχους σέ ἀριθμό ἀποστόλους.

  Ὁ Ματθίας δέν ἀναφέρεται στούς καταλόγους τῶν ἀποστόλων, ἀλλά, γιά πρώτη φορά στό 1ο κεφάλαιο τοῦ Βιβλίου τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων. Μετά τήν προδοσία καί τήν ἔκπτωση τοῦ Ἰούδα Ἰσκαριώτη μειώθηκε ὁ ἀριθμός τῶν ἀποστόλων καί ἔπρεπε νά ἀναπληρωθεῖ ἡ θέσῃ τοῦ προδότη μαθητῆ. Γι' αὐτό, ἀμέσως μετά τήν Ἀνάληψη συγκεντρώθηκαν οἱ ἀπόστολοι καί μαζί περίπου 120 μαθητές ἀπό τόν εὐρύτερο κύκλο τῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ, γιά νά συμπληρώσουν τόν ἀριθμό δώδεκα, προφανῶς, κατά παραγγελία τοῦ Κυρίου, πρίν ἀναληφτεί.

  Κατά προτροπή τοῦ Πέτρου «ἔστησαν δύο ἄνδρες, τόν Ἰωσήφ τόν καλούμενον Βαρσαββάν, ὀς ἐπεκλήθη Ἰοῦστος, καί Ματθίαν, καί προσευξάμενοι εἶπον΄ σύ Κύριε, καρδιογνώστα πάντων, ἀνάδειξον ὅν ἐξελέξω ἐκ τούτων των δύο ἕνα, λαβεῖν τόν κλῆρον τῆς διακονίας ταύτης και ἀποστολῆς, ἐξ' ᾗς παρέβη Ἰούδας πορευθῆναι εἰς τόν τόπον τόν ἴδιον» (Πράξ.1,23-26). Ἔριξαν λοιπόν κλήρους. «Ὁ κλῆρος ἔπεσεν ἐπί Ματθίαν, καί συγκατεψηφίσθη μετά τῶν ἕνδεκα ἀποστόλων» (Πράξ.1,26).

Δέν ἔχουμε δυστυχῶς ἄλλες πληροφορίες γιά τήν κατοπινή δράσῃ τοῦ ἀποστόλου Ματθία. Μάλιστα ἀκόμα καί τό ὄνομά του συγχέεται ἀπό κάποιους. Ἡ συριακή ἔκδοση τῆς ἱστορίας τοῦ Εὐσεβίου ὀνομάζει τόν Ματθία ὡς Τολμάϊ. Ὁ Κλήμης ὁ Ἀλεξανδρέας τόν ἀποκαλεῖ Ζακχαῖο, κάποιοι ἄλλοι Βαρνάβα.

 Ὅπως ἀναφέρει ὁ βυζαντινός συγγραφέας Κάλλιστος Ξανθόπουλος, ὁ Ματθίας διάλεξε νά κηρύξει ἀρχικά τό Εὐαγγέλιο στήν Ἰουδαία καί κατόπιν πῆγε στήν Αἰθιοπία. Ἀλλά δέν πρόκειται γιά τήν σημερινή Αἰθιοπία της Ἀφρικῆς, ἀλλά γιά μιά ὁμώνυμη περιοχή τοῦ Καυκάσου, ταυτισμένη μέ τήν μυθική Κολχίδα, ἡ ὁποία σήμερα βρίσκεται στήν σημερινή Γεωργία. Ἐκεῖ κήρυξε τό Εὐαγγέλιο μέ θέρμη καί ζῆλο, μεταστρέφοντας πολλούς εἰδωλολάτρες στό Χριστό. Οἱ φανατικοί ἱερεῖς τῶν εἰδώλων τόν συκοφάντησαν στίς ἀρχές, καί ἐκεῖνες τόν παρέδωσαν στόν μανιασμένο εἰδωλολατρικό ὄχλο, οἱ ὁποῖοι τόν σταύρωσαν. Οἱ Γεωργιανοί εὐλαβοῦνται τόν ἅγιο Ματθία, ὡς φωτιστῇ τους καί ἐπιδεικνύουν σημεῖο στό σωζόμενο ρωμαϊκό φρούριο Γκόνιο (στήν ἀρχαία πόλη Ἄψανθος), στή σημερινή Ἀζαρία, τόν τόπο τῆς ταφῆς του.

 Σέ σωζόμενο ἀρχαῖο κείμενο μέ τίτλο: «Σύνοψη τοῦ Δωρόθεου», ἀναφέρεται πώς ὁ Ματθίας κήρυξε τό Εὐαγγέλιο σέ βάρβαρους καί ἀνθρωποφάγους, στό ἐσωτερικό της Αἰθιοπίας, ὅπου βρίσκεται τό λιμάνι τοῦ Ὕσσου, στίς ἐκβολές τοῦ ποταμοῦ Φάση. Πέθανε στή Σεβαστούπολη, καί τάφηκε ἐκεῖ, κοντά στό ναό τοῦ «θεοῦ» Ἥλιου. Σέ ἄλλο σωζόμενο κοπτικό κείμενο, πού τιτλοφορεῖται «Πράξεις τοῦ Ἀνδρέα καί τοῦ Ματθία», τοποθετεῖται ἡ δράσῃ του, παρόμοια, στήν «πόλη τῶν κανίβαλων» στήν Αἰθιοπία.

Σύμφωνα μέ ἄλλη παράδοση ὁ Ματθίας λιθοβολήθηκε στήν Ἱερουσαλήμ ἀπό τούς Ἰουδαίους καί στή συνέχεια ἀποκεφαλίστηκε. Κατά τόν Ἱππόλυτο Ρώμης, ὁ Ματθίας πέθανε σέ βαθιά γεράματα στήν Ἱερουσαλήμ.

  Εἶναι σημαντική ἡ παρατήρηση τοῦ Κλήμεντα τοῦ Ἀλεξανδρέα, ὁ ὁποῖος στό ἔργο τοῦ «Στρωματείς» (vi.13)ανφέρει τά ἑξῆς, γιά τόν ἅγιο ἀπόστολο Ματθία: «Δέν ἔγιναν ἀπόστολοι μόνο καί μόνο ἐπειδή ἐπιλέχτηκαν γιά τήν ἰδιαιτερότητα τῆς φύσῃς τους, ἀφοῦ καί ὁ Ἰούδας ἐπελέγη μαζί τους. Ἀλλά ἦταν ἱκανοί νά γίνουν ἀπόστολοι, γιατί ἐπιλέχτηκαν ἀπό αὐτόν πού προβλέπει ἀκόμα καί ἀπώτερα προβλήματα. Μέ αὐτόν τόν τρόπο ὁ Ματθίας, πού δέν ἐπελέγη μαζί τους, μόλις ἀπέδειξε μέ τήν ἀξία του ὅτι ἀξίζει νά γίνει ἀπόστολος, ἀναπλήρωσε τόν Ἰούδα».
Ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στίς 9 Αὐγούστου.

πηγή