Ιστορικοί και θαυματουργοί σταυροί στο Ρέθυμνο

Θεόδωρος Ι. Ρηγινιώτης

Στην 14 Σεπτεμβρίου η Ορθόδοξη Εκκλησία γιορτάζει την Παγκόσμια Ύψωση του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού. Αυτή η ημέρα είναι αντίστοιχη με τη Μεγάλη Παρασκευή, γι’ αυτό οι χριστιανοί νηστεύουν και το λάδι (τρώνε μόνο φυτική τροφή, αλάδωτη), εκτός αν πέσει Σάββατο ή Κυριακή, ημέρες που δεν νηστεύεται το λάδι (εκτός από το Μέγα Σάββατο, το μόνο Σάββατο που νηστεύεται το λάδι).

Η γιορτή αυτή τιμά δυο γεγονότα: την πρώτη ύψωση του Τιμίου Σταυρού (δηλαδή του σταυρού, στον οποίο σταυρώθηκε ο Ιησούς Χριστός), από την αγία Ελένη, στα Ιεροσόλυμα, όταν τον βρήκε μετά από ανασκαφές στον 4ο αιώνα μ.Χ., και τη δεύτερη ύψωση, από τον αυτοκράτορα Ηράκλειο, τον 7ο αιώνα μ.Χ., πάλι στα Ιεροσόλυμα, όταν τον πήρε πίσω από τους Πέρσες, που τον είχα πάρει με επιδρομή τους.
Ο σταυρός αυτός δεν υπάρχει ολόκληρος σήμερα, γιατί έχει κοπεί και το ξύλο του (το «τίμιο ξύλο») έχει μοιραστεί ήδη από τα βυζαντινά χρόνια σε πολλές εκκλησίες και μοναστήρια σε όλο το χριστιανικό κόσμο.

Θαυματουργοί σταυροί στο Ρέθυμνο

Στον τόπο μας υπάρχουν σταυροί με τίμιο ξύλο, όπως και θαυματουργοί σταυροί γενικότερα. Μερικοί από αυτούς είναι:

 Α) Ο σταυρός της Στεφάναινας (Κατίνας Βασιλάκη), που φυλάσσεται στο γνωστό εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού (στο λόφο πάνω από το νοσοκομείο της πόλης μας), όπου κάθε χρόνο το πρώτο μισό του Σεπτέμβρη γίνονται κάθε πρωί και βράδυ λειτουργίες, παρακλήσεις και εσπερινοί (ανάλογα με την ώρα) και όπου την παραμονή και ανήμερα του Τιμίου Σταυρού (13 και 14 Σεπτέμβρη) όλη η πόλη έρχεται να προσκυνήσει (αν δεν έχεις πάει, πήγαινε). Ο σταυρός αυτός έχει κάνει πάρα πολλά θαύματα, αλλά έχει χρησιμοποιηθεί και σε πολλούς εξορκισμούς, με κυριότερο τον τρομερό εξορκισμό στα Κεραμιά Χανίων τη δεκαετία του 1930 (μαζική και τρομερή περίπτωση δαιμονισμού, γνωστή στους παλαιότερους), όπου η Στεφάναινα συμμετείχε μαζί με τον τότε επίσκοπο Χανίων Αγαθάγγελο. Η περίπτωση αυτή, κατά τη γνώμη μου, είναι η τελική απάντηση σε όποιον νομίζει ότι ο δαιμονισμός «δεν υπάρχει» αλλά είναι απλώς ψυχική ασθένεια…

Η Στεφάναινα έχτισε αυτό το εκκλησάκι μετά από σειρά θαυμάτων και δώρισε το σταυρό στην Εκκλησία του Ρεθύμνου (τον είχε βρει, όταν ήταν μικρή, σε κάποιο χωράφι στο χωριό της και λέγανε πως πετάχτηκε εκεί με την ανατίναξη του Αρκαδίου). Υπάρχει ολόκληρο βιβλίο για την ιστορία του λόφου και τα θαύματα του Τιμίου Σταυρού. Αναζητήστε το στη βιβλιοθήκη της πόλης μας ή σε σπίτια χριστιανών της παλιάς γενιάς.

 Β) Ο σταυρός της Χατζίνας (Στυλιανής Τζαγκαράκη, και κατόπιν μοναχής Φιλοθέης), μητέρας του παπά Σταύρου Τζαγκαράκη. Είναι ο γνωστός θαυματουργός σταυρός, με τον οποίο ευλογεί τους χριστιανούς ο π. Σταύρος. Το πρώτο του θαύμα ήταν η ανάσταση του ίδιου του π. Σταύρου, που σε μικρή ηλικία σκοτώθηκε πέφτοντας από μεγάλο ύψος (πιστοποιήθηκε ο θάνατός του από γιατρό). Λόγω του θαύματος ονομάστηκε Σταύρος.

 Γ) Ο σταυρός του Πρέβελη. Από τα πολλά του θαύματα ας αναφέρουμε τούτο: την κατοχή οι Γερμανοί τον άρπαξαν και προσπάθησαν να τον μεταφέρουν στη Γερμανία από το αεροδρόμιο του Τυμπακίου, αλλά δύο ή τρία αεροπλάνα κατά σειρά νεκρώνονταν όταν φόρτωναν το σταυρό και έπαιρναν μπροστά μόνο όταν τον κατέβαζαν. Τελικά απογοητεύτηκαν και τον επέστρεψαν στο μοναστήρι, όπου βρίσκεται και σήμερα.

 Δ) Ο σταυρός του Ψηλορείτη ή «κουτσοχάρχαλο». Είναι σπασμένος και σώζεται μόνο το ένα «δοκάρι». Κατά την παράδοση, την εορτή του Τ. Σταυρού ο σταυρός φεύγει πετώντας από τον Ψηλορείτη, πηγαίνει στου Πρέβελη και μετά επιστρέφει. Αγνοί άνθρωποι τον βλέπουν στον ουρανό σαν οριζόντιο φωτεινό σημάδι. Γνωρίζω έναν απ’ αυτούς – αλλά είναι καταγραμμένες κι άλλες περιπτώσεις από το παρελθόν. Μια μαρτυρία αναφέρει και ο μεγάλος Ρεθεμνιώτης λαογράφος Παύλος Βλαστός από το Βιζάρι Αμαρίου.

 Για την προέλευση του σταυρού αυτού υπάρχει παλαιά παράδοση, ότι τον έφερε ένας μοναχός από την Κωνσταντινούπολη, όταν η Πόλη κατακτήθηκε από τους Τούρκους. Κατεβαίνοντας στην Κρήτη, τον πέταξε ψηλά και ο σταυρός χωρίστηκε θαυματουργικά σε τρία κομμάτια και πήγε το ένα στον Ψηλορείτη, το άλλο στον Κουλούκωνα (στο Μυλοπόταμο) και το τρίτο στο όρος Κόφινας, στο νομό Ηρακλείου.

 Όλοι αυτοί οι σταυροί είναι «αρχαίοι», δηλαδή ηλικίας πολλών αιώνων, φορτωμένη με την αγαθή ενέργεια του Θεού (θεία χάρη) και με τις προσευχές χιλιάδων χριστιανών. Υπάρχουν κι άλλοι παρόμοιοι σταυροί στην κατοχή ενοριών ή οικογενειών, άγνωστοι στο ευρύ κοινό. Αλλά και κάθε σταυρός είναι φορέας της θείας χάριτος.

 Ένας παλαιός θαυματουργός σταυρός υπάρχει και σε μέλος της οικογένειάς μου. Ο σταυρός αυτός πολλές φορές ευωδιάζει, ενώ κάποιοι αγιασμένοι άνθρωποι έχουν νιώσει τη χάρη του, χωρίς να ξέρουν την ύπαρξή του. Δόξα τω Θεώ. Αυτά τα γεγονότα, και πολλά άλλα, με κάνουν ν’ ακούω με λύπη εκείνους που νομίζουν πως ξέρουν πολλά και πως έχουν «ανακαλύψει» κάπου ότι «δεν υπάρχει» Θεός, άγιοι και θαύματα. Ο Θεός να τους φωτίσει.

 Οι θαυματουργοί σταυροί δεν είναι μαγικά φυλαχτά – το να «σταυρωθώ» με αυτούς δεν σημαίνει ότι οπωσδήποτε θα γίνω καλά, αν είμαι άρρωστος. Ο Θεός επεμβαίνει όταν Εκείνος θέλει – αλλά είναι αναμφισβήτητο ότι επεμβαίνει. Πολλοί άνθρωποι δεν έχουν καμία σχέση με το Θεό και την εκκλησιαστική ζωή: δεν πάνε στην εκκλησία, δεν εξομολογούνται, δε νηστεύουν, δε μεταλαβαίνουν και ίσως σπάνια προσεύχονται. Όμως έχουμε την απαίτηση ο Θεός να μας προστατεύει από τις αρρώστιες και τις συμφορές… Στην πραγματικότητα, ο Θεός περιμένει να γυρίσουμε κοντά Του. Τότε η αρρώστια, η φτώχια και κάθε άλλη συμφορά απλώς θα μας φαίνεται ασήμαντη. Η θεία χάρη θα μας δυναμώνει και θα μας δίνει χαρά και εδώ και στην αιωνιότητα.[...]

rethemnos.gr