Τῶν ἁγίων Πατέρων τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου
Ὑπάρχουν ὅμως καί θέματα στά ὁποῖα δέν μποροῦμε νά ἔχουμε διαφορετική γνώμη. Αὐτά ἔχουν νά κάνουν μέ τήν πίστη καί τήν ἀλήθειά της. Εἶναι τά δογματικά ζητήματα, αὐτά πού διατυπώνουν μέ ἀκρίβεια ποιός εἶναι ὁ Θεός πού πιστεύουμε, ποιά εἶναι ἡ Ἐκκλησία στήν ὁποία εἴμαστε μέλη, ποιό εἶναι τό νόημα τῆς ζωῆς πού μᾶς δόθηκε καί ἀκολουθοῦμε. Ἐκεῖ δέν χωροῦν συμβιβασμοί, ἀλλά ὅποιος ἀκολουθεῖ πλανερές διδασκαλίες ἀποκόπτει τόν ἑαυτό του ἀπό τήν πίστη, καί τότε ἰσχύει γι’ αὐτόν ὁ λόγος τοῦ ἀποστόλου Παύλου: «ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος καί ἁμαρτάνει ὤν αὐτοκατάκριτος» (Τίτ. 3, 11), «αὐτός ἔχει πιά διαστραφεῖ καί ἁμαρτάνει, καταδικάζοντας ἔτσι ὁ ἴδιος τόν ἑαυτό του».
Οἱ συμβουλές τοῦ ἐπισκόπου
Εἶναι ἐξίσου εὔκολο ὁ καθένας μας νά αὐτοαναγορευθεῖ προστάτης τῆς πίστης καί νά κατηγορεῖ ἄλλους ἀνθρώπους ὡς αἱρετικούς. Δέν εἶναι φαινόμενο τῶν καιρῶν μας, ἀλλά ἴσχυε στήν Ἐκκλησία ἀπό τήν ἀρχή τῆς παρουσίας της στόν κόσμο. Γι’ αὐτό καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος μᾶς ὑποδεικνύει κάποια κριτήρια. Ζητᾶ νά δίδονται στόν αἱρετικό ἄνθρωπο συμβουλές. Αὐτές ὅμως δέν εἶναι ὑπόθεση τοῦ καθενός, ἀλλά εὐθύνη τοῦ ἐπικεφαλῆς τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότητας. Γι’ αὐτό καί ὁ Παῦλος ἀπευθύνεται στόν μαθητή του, τόν ἀπόστολο Τίτο, ὁ ὁποῖος ἦταν ἐπίσκοπος στήν Κρήτη. Δέν εἴμαστε ὅλοι τό ἴδιο στήν ἐκκλησιαστική ζωή. Ὁ κύριος ὑπεύθυνος εἶναι ὁ ἐπίσκοπος, ὁ διάδοχος τῶν ἀποστόλων, αὐτός πού ἔχει ἐκλεγεῖ ἀπό τήν Ἐκκλησία νά συνεχίσει καί τήν πίστη καί τό ἔργο τους. Ὅσοι βρισκόμαστε ὑπό τόν ἐπίσκοπο, ἱερεῖς, μοναχοί καί μοναχές, θεολόγοι, λαϊκοί ὀφείλουμε νά ἔχουμε ἐπίγνωση τῆς θέσης μας.
Ἰδέες, ἀγάπη, ἀλήθεια
Ὁ αἱρετικός στήν πράξη ἐπιλέγει κάποιες ἀπό τίς ἀλήθειες τῆς πίστης, τίς ὁποῖες ἑρμηνεύει καί ζεῖ κατά τό θέλημα καί τήν σκέψη του καί, ὅταν ἔρχεται ἡ στιγμή οἱ θέσεις αὐτές νά τεθοῦν ὑπό τήν κρίση τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, ἀποχωρεῖ ἀπό τό σῶμα. Ἱδρύει δική του ἐκκλησία, ὁμάδα, παρασυναγωγή. Κριτήριο τῆς ἀλήθειας εἶναι ὁ ἑαυτός του, ἡ γνώμη του, τό πῶς ἑρμηνεύει ὁ ἴδιος τά ἐκκλησιαστικά θέματα καί πράγματα. Γι’ αὐτό καί δέν δέχεται συμβουλές. Δέν δέχεται ἄλλες διδασκαλίες, ἀλλά ἐμμένει στίς δικές του θέσεις. Ὁ αἱρετικός εἶναι ἀτομοκεντρικός. Λησμονεῖ ὅτι ἡ ἀλήθεια βρίσκεται στήν κοινωνία μέ τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ καί μόνο ὅταν ὑπάρχει αὐτή ἡ κοινωνία, ὑφίσταται ἡ ἀλήθεια.
Γι’ αὐτό καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος ζητεῖ ἀπό τόν ἐπίσκοπο καί ἀπόστολο Τίτο νά συμβουλέψει μία καί δύο φορές τόν αἱρετικό, ὄχι ὅμως νά ἐπιμείνει: «αἱρετικόν ἄνθρωπον μετά μίαν καί δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ» (Τίτ. 3,10). Ἐδῶ ἔρχεται τό δεύτερο κριτήριο. Ἡ πρώτη συμβουλή δίδεται γιά τήν ἀνασκευή τῶν σφαλερῶν λόγων. Ἡ δεύτερη φορά δείχνει τό ἐνδιαφέρον καί τή φροντίδα γιά τό πρόσωπο πού σφάλλει. Τρίτη φορά δέν πρέπει νά ὑπάρξει, διότι τότε ὁ κάθε αἱρετικός, ἐπειδή τελικά εἶναι ἀτομοκεντρικός καί ἐγωιστής, νιώθει σπουδαῖος, καί ζεῖ γιά νά ἀσχολοῦνται οἱ ἄλλοι μαζί του καί οἱ θέσεις του νά προκαλοῦν συζήτηση. Ἔτσι ὁ Παῦλος ξεκαθαρίζει τήν θέση τῆς Ἐκκλησίας. Οἱ ἰδέες κρίνονται. Ἡ ἀγάπη δείχνεται. Ἡ ἀλήθεια ὅμως βρίσκεται στό σῶμα τοῦ Χριστοῦ.
Ἡ ἀπόρριψη τοῦ φανατισμοῦ
Ἡ πιό εὔκολη κατηγορία πού μπορεῖ νά διατυπώσει κάποιος σέ περιπτώσεις ἐκκλησιαστικῶν διαφωνιῶν εἶναι ἡ αἵρεση. Γιά τήν ἐκκλησιαστική συνείδηση ὅμως μόνο ὁ ἐπίσκοπος άρχικά καί στή συνέχεια ἡ τοπική ἤ ἡ οἰκουμενική Ἐκκλησία εἶναι ἁρμόδιοι γιά τέτοιους χαρακτηρισμούς. Οἱ ὑπόλοιποι ἀπό ἐμᾶς ὀφείλουμε νά ἀκολουθοῦμε τήν ἐκκλησιαστική πορεία, νά προσευχόμαστε γιά ὅσους σφάλλουν, ἀλλά νά μήν φανατιζόμαστε, νά νά μή θεωροῦμε τούς ἑαυτούς μας ὡς αὐθεντίες. Νά παραμένουμε συνδεδεμένοι μέ τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ καί νά προσευχόμαστε γιά ὅσους σφάλλουν. Βεβαίως, νά μήν ἀκολουθοῦμε ἀνθρώπους πού ὑποστηρίζουν πλανερές διδασκαλίες ἤ κηρύσσουν ἀνταρσία εἰς βάρος τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ γνώμη μας νά τίθεται στήν κρίση τοῦ σώματος, γιά νά αἰσθανόμαστε πνευματικά ἀσφαλεῖς.
Καί κάτι τελευταῖο. Στίς διαφωνίες μεταξύ τῶν ἀνθρώπων γιά ζητήματα πορείας καί θέασης τῆς ζωῆς ἄς μήν ξεχνοῦμε ὅτι ἡ ὑπερβολή στίς ἀντιδράσεις δέν ὠφελεῖ. Ἡ ἀγάπη πρός τόν ἄλλον καί ἡ ταπείνωση νά γνωρίζουμε τά ὅριά μας ἄς συνοδεύονται ἀπό τήν ἐπίγνωση τῆς ἐλευθερίας τόσο τῶν ἄλλων ὅσο καί τοῦ ἑαυτοῦ μας. Μετά μίαν καί δευτέραν νουθεσίαν, ἄς προσευχόμαστε, γνωρίζοντας ὅτι ἡ ἐλευθερία εἶναι ἀπαραβίαστο δῶρο!
Οἱ συμβουλές τοῦ ἐπισκόπου
Εἶναι ἐξίσου εὔκολο ὁ καθένας μας νά αὐτοαναγορευθεῖ προστάτης τῆς πίστης καί νά κατηγορεῖ ἄλλους ἀνθρώπους ὡς αἱρετικούς. Δέν εἶναι φαινόμενο τῶν καιρῶν μας, ἀλλά ἴσχυε στήν Ἐκκλησία ἀπό τήν ἀρχή τῆς παρουσίας της στόν κόσμο. Γι’ αὐτό καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος μᾶς ὑποδεικνύει κάποια κριτήρια. Ζητᾶ νά δίδονται στόν αἱρετικό ἄνθρωπο συμβουλές. Αὐτές ὅμως δέν εἶναι ὑπόθεση τοῦ καθενός, ἀλλά εὐθύνη τοῦ ἐπικεφαλῆς τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότητας. Γι’ αὐτό καί ὁ Παῦλος ἀπευθύνεται στόν μαθητή του, τόν ἀπόστολο Τίτο, ὁ ὁποῖος ἦταν ἐπίσκοπος στήν Κρήτη. Δέν εἴμαστε ὅλοι τό ἴδιο στήν ἐκκλησιαστική ζωή. Ὁ κύριος ὑπεύθυνος εἶναι ὁ ἐπίσκοπος, ὁ διάδοχος τῶν ἀποστόλων, αὐτός πού ἔχει ἐκλεγεῖ ἀπό τήν Ἐκκλησία νά συνεχίσει καί τήν πίστη καί τό ἔργο τους. Ὅσοι βρισκόμαστε ὑπό τόν ἐπίσκοπο, ἱερεῖς, μοναχοί καί μοναχές, θεολόγοι, λαϊκοί ὀφείλουμε νά ἔχουμε ἐπίγνωση τῆς θέσης μας.
Ἰδέες, ἀγάπη, ἀλήθεια
Ὁ αἱρετικός στήν πράξη ἐπιλέγει κάποιες ἀπό τίς ἀλήθειες τῆς πίστης, τίς ὁποῖες ἑρμηνεύει καί ζεῖ κατά τό θέλημα καί τήν σκέψη του καί, ὅταν ἔρχεται ἡ στιγμή οἱ θέσεις αὐτές νά τεθοῦν ὑπό τήν κρίση τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, ἀποχωρεῖ ἀπό τό σῶμα. Ἱδρύει δική του ἐκκλησία, ὁμάδα, παρασυναγωγή. Κριτήριο τῆς ἀλήθειας εἶναι ὁ ἑαυτός του, ἡ γνώμη του, τό πῶς ἑρμηνεύει ὁ ἴδιος τά ἐκκλησιαστικά θέματα καί πράγματα. Γι’ αὐτό καί δέν δέχεται συμβουλές. Δέν δέχεται ἄλλες διδασκαλίες, ἀλλά ἐμμένει στίς δικές του θέσεις. Ὁ αἱρετικός εἶναι ἀτομοκεντρικός. Λησμονεῖ ὅτι ἡ ἀλήθεια βρίσκεται στήν κοινωνία μέ τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ καί μόνο ὅταν ὑπάρχει αὐτή ἡ κοινωνία, ὑφίσταται ἡ ἀλήθεια.
Γι’ αὐτό καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος ζητεῖ ἀπό τόν ἐπίσκοπο καί ἀπόστολο Τίτο νά συμβουλέψει μία καί δύο φορές τόν αἱρετικό, ὄχι ὅμως νά ἐπιμείνει: «αἱρετικόν ἄνθρωπον μετά μίαν καί δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ» (Τίτ. 3,10). Ἐδῶ ἔρχεται τό δεύτερο κριτήριο. Ἡ πρώτη συμβουλή δίδεται γιά τήν ἀνασκευή τῶν σφαλερῶν λόγων. Ἡ δεύτερη φορά δείχνει τό ἐνδιαφέρον καί τή φροντίδα γιά τό πρόσωπο πού σφάλλει. Τρίτη φορά δέν πρέπει νά ὑπάρξει, διότι τότε ὁ κάθε αἱρετικός, ἐπειδή τελικά εἶναι ἀτομοκεντρικός καί ἐγωιστής, νιώθει σπουδαῖος, καί ζεῖ γιά νά ἀσχολοῦνται οἱ ἄλλοι μαζί του καί οἱ θέσεις του νά προκαλοῦν συζήτηση. Ἔτσι ὁ Παῦλος ξεκαθαρίζει τήν θέση τῆς Ἐκκλησίας. Οἱ ἰδέες κρίνονται. Ἡ ἀγάπη δείχνεται. Ἡ ἀλήθεια ὅμως βρίσκεται στό σῶμα τοῦ Χριστοῦ.
Ἡ ἀπόρριψη τοῦ φανατισμοῦ
Ἡ πιό εὔκολη κατηγορία πού μπορεῖ νά διατυπώσει κάποιος σέ περιπτώσεις ἐκκλησιαστικῶν διαφωνιῶν εἶναι ἡ αἵρεση. Γιά τήν ἐκκλησιαστική συνείδηση ὅμως μόνο ὁ ἐπίσκοπος άρχικά καί στή συνέχεια ἡ τοπική ἤ ἡ οἰκουμενική Ἐκκλησία εἶναι ἁρμόδιοι γιά τέτοιους χαρακτηρισμούς. Οἱ ὑπόλοιποι ἀπό ἐμᾶς ὀφείλουμε νά ἀκολουθοῦμε τήν ἐκκλησιαστική πορεία, νά προσευχόμαστε γιά ὅσους σφάλλουν, ἀλλά νά μήν φανατιζόμαστε, νά νά μή θεωροῦμε τούς ἑαυτούς μας ὡς αὐθεντίες. Νά παραμένουμε συνδεδεμένοι μέ τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ καί νά προσευχόμαστε γιά ὅσους σφάλλουν. Βεβαίως, νά μήν ἀκολουθοῦμε ἀνθρώπους πού ὑποστηρίζουν πλανερές διδασκαλίες ἤ κηρύσσουν ἀνταρσία εἰς βάρος τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ γνώμη μας νά τίθεται στήν κρίση τοῦ σώματος, γιά νά αἰσθανόμαστε πνευματικά ἀσφαλεῖς.
Καί κάτι τελευταῖο. Στίς διαφωνίες μεταξύ τῶν ἀνθρώπων γιά ζητήματα πορείας καί θέασης τῆς ζωῆς ἄς μήν ξεχνοῦμε ὅτι ἡ ὑπερβολή στίς ἀντιδράσεις δέν ὠφελεῖ. Ἡ ἀγάπη πρός τόν ἄλλον καί ἡ ταπείνωση νά γνωρίζουμε τά ὅριά μας ἄς συνοδεύονται ἀπό τήν ἐπίγνωση τῆς ἐλευθερίας τόσο τῶν ἄλλων ὅσο καί τοῦ ἑαυτοῦ μας. Μετά μίαν καί δευτέραν νουθεσίαν, ἄς προσευχόμαστε, γνωρίζοντας ὅτι ἡ ἐλευθερία εἶναι ἀπαραβίαστο δῶρο!
Γραπτό κήρυγμα της ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ Κερκύρας-13 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2024
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου