Δεν υπάρχει στον κόσμο εικόνα πιο σιωπηλή και συνάμα πιο εύγλωττη από την Παναγία την Οδηγήτρια.

  Δεν υπάρχει στον κόσμο εικόνα πιο σιωπηλή και συνάμα πιο εύγλωττη από την Παναγία την Οδηγήτρια. Το δεξί της χέρι δείχνει· αλλά δεν επιβάλλει. Ο Χριστός βρέφος κάθεται αριστερά της· βαστάζεται, και ταυτοχρόνως βαστά. Κι εσύ, προσκυνητή, στέκεσαι μπροστά της όχι ως θεατής, αλλά ως αναμενόμενος. Σε δείχνει. Σε καλεί. Σε γνωρίζει πριν ακόμη εσύ καταλάβεις ποιός είσαι.

  Η μορφή της Οδηγήτριας, βαθιά ριζωμένη στην παράδοση της Ανατολής, είναι μια πυξίδα για την ταλανισμένη συνείδηση του σύγχρονου ανθρώπου, που έχοντας απολέσει το βορρά της ύπαρξης του, πλανάται ανάμεσα σε αποδράσεις και τεχνητούς παραδείσους. Μέσα σ’ έναν κόσμο αποϊερών και αποχρωματισμένων, η Παναγία παραμένει η μόνη ζωντανή Παρουσία που δεν διαλαλεί τον εαυτό της αλλά αποκαλύπτει την Αλήθεια.

  Δεν είναι απλώς η Μητέρα. Είναι το αρχετυπικό πρόσωπο της γυναίκας που δεν εξαντλείται στην αναπαραγωγή αλλά μετέχει στο μυστήριο της σωτηρίας. Δεν είναι απλώς η Θεοτόκος. Είναι η Οδηγήτρια γιατί πρώτα δέχτηκε να οδηγηθεί.

 Περπάτησε το σκοτάδι της απορίας, της αγωνίας, της στάσης κάτω απ’ τον Σταυρό· και δεν λύγισε. Δεν είπε πολλά· και γι’ αυτό το βλέμμα της είναι ασύλληπτα βαθύ.
  Στον καθρέφτη του προσώπου της καθρεφτίζεται όλη η ανθρώπινη ύπαρξη. Είναι το καθαρό πρόσωπο της μετανοίας, της ταπείνωσης, της σιωπηλής μαρτυρίας, της ανιδιοτελούς προσφοράς. Μια φιγούρα απόλυτα σύγχρονη, επειδή είναι αιώνια. Για τον σύγχρονο άνθρωπο, που κουβαλάει την εσωτερική κόπωση της ατομικότητας, η Οδηγήτρια είναι η έξοδος από το εγώ προς το πρόσωπο. Το χέρι της δείχνει πέρα από τις επιθυμίες και τα ένστικτα, πέρα από τον θόρυβο της πληροφορίας, πέρα από τη βουή των κοινωνικών μεταμορφώσεων· δείχνει τον Υιό, τον Λόγο, την Ενσάρκωση της Αγάπης.

  Η Θεολογία της Οδηγήτριας δεν είναι διανοητική· είναι υπαρξιακή. Δεν προσφέρει δόγματα αλλά σχέση. Κι αυτή η σχέση δεν ξεκινά με επιβολή ή πίεση, αλλά με σεβασμό, με εκείνη τη λεπτότητα της αγάπης που γνωρίζει ότι η ελευθερία είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την αλήθεια. Όποιος τη συναντήσει, δεν την ξεχνά. Γιατί εκείνη δεν ζητά τίποτα· κι όμως προσφέρει τα πάντα.

  Η Οδηγήτρια είναι το αντίβαρο στον ναρκισσισμό του σημερινού πολιτισμού. Η ματαιότητα των εξωτερικών επιτευγμάτων καταρρέει μπροστά στην απλότητα του προσώπου της. Δεν είναι ένα σύμβολο θρησκευτικής εξουσίας, αλλά ο καθρέφτης της πιο εσωτερικής και άρρητης πραγματικότητας: πως ο Θεός γεννιέται εκεί όπου η ταπείνωση γίνεται μήτρα ύπαρξης.

  Ο λυρισμός της μορφής της δεν είναι επιτήδευση. Είναι αλήθεια. Είναι το άρωμα της αγιότητας που δεν φωνάζει. Όταν βλέπεις την Οδηγήτρια, αισθάνεσαι πως σου ανοίγει μια πόρτα μέσα σου που δεν ήξερες πως υπάρχει. Και τότε, εκείνη δεν δείχνει πια μόνο τον Χριστό. Δείχνει εσένα στον εαυτό σου. Κι εκεί είναι το μεγαλύτερο θαύμα: ότι μέσα από το βλέμμα της, μαθαίνεις να βλέπεις, να αγαπάς, να προχωράς.

  Η Οδηγήτρια είναι αυτή που δεν κρατάει τίποτα για τον εαυτό της· γι’ αυτό και της ανήκουν όλα. Οδηγεί, όχι με φωνή, αλλά με παρουσία. Όχι με λόγια, αλλά με το αδιανόητο φώς της σιωπής της. Και ο κόσμος, κουρασμένος από τις φωνές, ίσως μόνον μέσα σ’ αυτή τη σιωπή μπορέσει να σωθεί.

Κούρος Αλέξανδρος