Η ψυχή αποφεύγει να σταθεί ολόκληρη μπροστά στην αλήθεια, γιατί η αλήθεια καίει.

   Η εξομολόγηση είναι ο λεπτότερος καθρέφτης της ψυχής. Δεν είναι πράξη εξωτερική, αλλά εσωτερική απογύμνωση, ένα τολμηρό πέρασμα από το σκοτάδι στο φώς. Στον ιερό αυτό τόπο δεν ζητείται μόνο η αναφορά πράξεων, αλλά η κατάθεση ολόκληρης της καρδιάς, όπως αυτή πάλλεται ανάμεσα στο βάρος της ενοχής και στη δίψα της λύτρωσης. Κι όμως, η ψυχή, ενώ καλείται να βαδίσει τον δρόμο της αλήθειας, συχνά σκοντάφτει στα ίδια της τα δεσμά και μετατρέπει την εξομολόγηση σε σκιά αντί για φώς.

 Το πρώτο σφάλμα είναι η απόκρυψη. Η ψυχή ντρέπεται να φανερώσει τις πληγές της, όπως το σώμα κρύβει τις ουλές του. Η ντροπή μοιάζει να προστατεύει την αξιοπρέπεια, αλλά στην πραγματικότητα συντηρεί την αρρώστια. Η αλήθεια που δεν ειπώθηκε, σαπίζει μέσα στο βάθος, όπως η πληγή που δεν καθαρίζεται. Εκεί όπου χρειάζεται θάρρος, το βλέμμα κατεβαίνει, η γλώσσα παγώνει, κι έτσι η ψυχή εξακολουθεί να ζει διπλή ζωή: μία φανερή, καθαρή στα μάτια των άλλων, και μία κρυφή, μολυσμένη από τα ανείπωτα. Η απόκρυψη είναι η μεγαλύτερη προσβολή της ίδιας της ελευθερίας μας, γιατί η αλήθεια είναι η μόνη που μας απελευθερώνει.

 Το δεύτερο σφάλμα είναι η μετάθεση της ευθύνης. Η ανθρώπινη καρδιά δυσκολεύεται να πει: «εγώ έφταιξα». Αντί να αντικρίσει το λάθος ως δικό της, το μεταθέτει σε άλλους: στις συνθήκες, στους ανθρώπους, ακόμη και στις δυνάμεις έξω από την ίδια. Μα η ενοχή που δεν αναλαμβάνεται, παραμένει ακίνητη σαν λίθος στο βάθος της ψυχής, βαραίνει και δεν αφήνει τον άνθρωπο να προχωρήσει. Η αληθινή μετάνοια γεννιέται μόνο από την απόλυτη προσωπική ευθύνη. Το «εγώ» που τολμά να σταθεί μόνο του απέναντι στο φώς, χωρίς δικαιολογίες, χωρίς άλλοθι, εκείνο μόνο γεύεται τη λύτρωση.

 Το τρίτο σφάλμα είναι η ψεύτικη λύπη. Είναι η θλίψη όχι για την πληγή που άνοιξε απέναντι στο άπειρο, αλλά για το ράγισμα της εικόνας που οι άλλοι έχουν σχηματίσει για μας. Είναι η αγωνία μήπως χαθεί η τιμή, όχι η αγωνία μήπως χαθεί η ψυχή. Έτσι η μετάνοια μεταμορφώνεται σε εγωισμό μεταμφιεσμένο σε δάκρυ. Μα δάκρυ που κυλά για το εγώ, δεν λυτρώνει· μόνο δάκρυ που κυλά για το αληθινό πρόσωπο, το πληγωμένο από την απομάκρυνση από την πηγή του, μπορεί να φέρει την ίαση.

Αυτά τα τρία σφάλματα η απόκρυψη, η μετάθεση, η ψεύτικη λύπη, δεν είναι απλώς παραμορφώσεις της εξομολόγησης· είναι καθρέφτες της ίδιας της ανθρώπινης ύπαρξης. 

 Η ψυχή αποφεύγει να σταθεί ολόκληρη μπροστά στην αλήθεια, γιατί η αλήθεια καίει. Κι όμως, μόνο αυτή η φωτιά θεραπεύει. Όποιος τολμήσει να εκθέσει όλα τα βάθη του χωρίς φόβο, να αναλάβει το βάρος χωρίς άλλοθι, να πενθήσει την αλήθεια και όχι την εικόνα του, εκείνος συναντά την αληθινή ελευθερία.

Η εξομολόγηση δεν είναι λοιπόν τελετουργία, αλλά οντολογία. Είναι η θραύση της μάσκας, η γέννηση ενός νέου ανθρώπου από τα ίδια τα συντρίμμια του. Και η ομορφιά της έγκειται ακριβώς σε τούτο: ότι από το βαρύτερο βάρος αναδύεται το ελαφρότερο φώς.

Κούρος Αλέξανδρος