Αυτοκράτορας Μιχαήλ Γ΄-Μία εντυπωσιακή περίπτωση εσκεμμένης αποδομητικής ιστοριογραφίας

Νεκτάριος Δαπέργολας

  Εκδόθηκε σχετικά πρόσφατα (από τις Εκδόσεις Σταμούλη) και κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία το τελευταίο βιβλίο μου, μία επιστημονική μελέτη με θέμα τον βυζαντινό αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ΄ (842-867), η περίπτωση του οποίου αποτελούσε έως σήμερα μία άκρως εντυπωσιακή περίπτωση εσκεμμένης αποδομητικής ιστοριογραφίας (καθότι η παραχάραξη της ιστορικής αλήθειας δεν είναι ασφαλώς ίδιον μόνο των σημερινών αποδομητών). 

 Ενώ η εποχή του Μιχαήλ αποτελεί μία από τις λαμπρότερες περιόδους της Βυζαντινής Ιστορίας με εντυπωσιακά επιτεύγματα και μείζονος σημασίας εξελίξεις (όπως το τέλος της Εικονομαχίας, η αναδιοργάνωση της παιδείας, το κοσμοϊστορικής σημασίας έργο των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου, ο εκχριστιανισμός των Βουλγάρων, η ουσιαστική απαλλαγή της Μ.Ασίας από τον θανάσιμο αραβικό κίνδυνο, η δράση του Μ. Φωτίου και η πρώτη μεγάλη θρησκευτική σύγκρουση Ανατολής και Δύσης, τα πρώτα βήματα του εκχριστιανισμού των Ρως, κλπ.) και συνάμα προοίμιο της μεγάλης ακμής του 10ου αιώνα, ο ίδιος ο Μιχαήλ υπήρξε αντίθετα ένα πρόσωπο βαθύτατα - και με εξωφρενικά άθλιους τρόπους - συκοφαντημένο από τους προκατειλημμένους (για πολύ συγκεκριμένους λόγους) ή και εγκάθετους ακόμη βυζαντινούς ιστοριογράφους, που μέχρι και πολλά από τα παραπάνω επιτεύγματα έφτασαν στο σημείο να αλλοιώνουν ή και να αποσιωπούν, στην προσπάθειά τους να τον σπιλώσουν.

 Και η νεότερη ιστορική έρευνα όμως αποδέχθηκε γενικά αυτήν την αμαυρωμένη εικόνα, ενώ και οι ελάχιστοι σύγχρονοι ιστορικοί που προσπάθησαν να τον αντιμετωπίσουν πιο αντικειμενικά, δεν μπόρεσαν ούτε την εικόνα αυτή να αποσείσουν, αλλά ούτε και γενικότερα να συνθέσουν μία ολοκληρωμένη άποψη γι’ αυτόν. Αυτή μάλιστα η διαπίστωση ισχύει και για την άλλη αινιγματική προσωπικότητα της ίδιας περιόδου, τον Βασίλειο Α΄ Μακεδόνα (ο οποίος ανέτρεψε και διαδέχτηκε στον θρόνο τον Μιχαήλ), αλλά και για όλο εκείνο το σκοτεινό πλέγμα των πολιτικών εξελίξεων μέσα στο παλάτι λίγο μετά τα μέσα του 9ου αιώνα.

  Σε αυτά τα ζητήματα επικεντρώνεται κυρίως το παρόν βιβλίο, εξετάζοντας διεξοδικά τις πηγές και εντοπίζοντας σωρεία λαθών, αντιφάσεων, εσκεμμένων παραποιήσεων και άλλων στοιχείων, που αγνοήθηκαν ή υποτιμήθηκαν από τη σύγχρονη ιστορική έρευνα, ενώ στην πραγματικότητα οδηγούν σε εντελώς νέα και εντυπωσιακά συμπεράσματα. Μία συστηματική και εργώδης εξέταση, που μοιάζει πολλές φορές ακόμη και με αστυνομικού τύπου έρευνα - πράγμα φυσιολογικό εξάλλου εφόσον μιλάμε για μία περίοδο που βρίθει από συνωμοσίες, ανεξιχνίαστα εγκλήματα, δυσκολίες εντοπισμού κινήτρων, θέματα ταυτοποίησης φυσικών και ηθικών αυτουργών και άλλα αναπάντητα ερωτήματα πάνω σε μυστηριώδεις εξελίξεις και γεγονότα δυσερμήνευτα. Πλην όμως των πολιτικών γεγονότων και της ριζικής ανάπλασης των προσώπων του Μιχαήλ Γ΄ και Βασιλείου Α΄, το βιβλίο παράλληλα επανεξετάζει ασφαλώς και όλες τις ευρύτερες γεωπολιτικές, στρατιωτικές, θρησκευτικές και κοινωνικές εξελίξεις της εποχής, επιχειρώντας να ανασυνθέσει μία συνολική εικόνα αυτής της ιδιαίτερα σημαντικής ιστορικής περιόδου…

πηγή