Η αφωνία του Ζαχαρία είναι προεικόνιση της σιωπής του Θεού που θα προηγηθεί της φανέρωσης του Μεσσία

  Στη σκηνή του Ευαγγελισμού του Ζαχαρία, όπως την παραδίδει ο Ευαγγελιστής Λουκάς, δεν έχουμε να κάνουμε απλώς με μια υπερφυσική παρέμβαση που αναγγέλλει τη γέννηση ενός προφήτη. Αντιθέτως, πρόκειται για ένα υπαρξιακό δράμα, μια λεπταίσθητη ψυχοπνευματική αποκάλυψη που εκδιπλώνεται σιωπηλά ή μάλλον, μέσα από τη σιωπή. Η αφωνία του Ζαχαρία, επιβληθείσα κατ' απαίτηση του αγγέλου λόγω της ολιγοπιστίας του, δεν αποτελεί μόνο μια παιδαγωγική πράξη, αλλά και μια συμβολική εκκένωση του εγώ, προκειμένου να συλληφθεί ο Λόγος του Θεού εντός του ανθρώπου.

  Ο Ζαχαρίας, ιερέας του Ναού, γνώστης των Γραφών και λειτουργός της Παλαιάς Διαθήκης, έρχεται αντιμέτωπος με τον ζωντανό Λόγο όχι μέσα από μελέτη ή τυπική λατρεία, αλλά μέσω της αιφνίδιας, ριζικής εμπειρίας του αγγέλου. Κι όμως, η πρώτη του αντίδραση δεν είναι πίστη, αλλά αμφιβολία. Ο λόγος του ανθρώπου αντιστέκεται στον λόγο του Θεού· ο νους εγείρει ερωτήματα αντί να καταθέσει τη βούληση. Και έτσι, η αφωνία που επιβάλλεται δεν είναι απλώς τιμωρία· είναι θεραπεία.

  Στον Ζαχαρία αφαιρείται η ικανότητα της εκφοράς λόγου ώστε να αρχίσει να ακούει. Δεν μπορεί πια να εξωτερικεύσει σκέψη, άποψη, κρίση· είναι καταδικασμένος ή μάλλον, ευλογημένος στο να εγκύψει στα έσω. Στην παύση της φωνής του αρχίζει να ηχεί ο αληθινός Λόγος, αυτός που δεν γεννιέται από ανθρώπινη πρόθεση, αλλά από την υπακοή στο μυστήριο.
  Σε ψυχολογικό επίπεδο, η αφωνία λειτουργεί ως μια διαδικασία μεταμόρφωσης. Ο Ζαχαρίας, υποχρεωμένος να σιωπά για εννέα μήνες, δηλαδή για όλη τη διάρκεια της κυοφορίας του Ιωάννη βιώνει εσωτερικά ό,τι η Ελισάβετ βιώνει σωματικά: κυοφορεί. Όχι παιδί, αλλά συνείδηση. Κυοφορεί την αλήθεια που δεν τόλμησε να πιστέψει, μέχρι να δει να γεννιέται μπροστά του.

  Η αφωνία τον οδηγεί σε αυτογνωσία. Ο ήχος του εξωτερικού κόσμου παύει να αποσπά την εσωτερική του φωνή. Η σιωπή γίνεται καθρέφτης, η σκέψη βαθαίνει, και η καρδιά εκεί όπου κατεβαίνει ο Λόγος του Θεού καθαίρεται από την αλαζονεία της ανθρώπινης βεβαιότητας. Ο Ζαχαρίας δεν μιλά γιατί πρέπει πρώτα να μεταμορφωθεί.

  Όταν τελικά γεννιέται ο Ιωάννης, ο Ζαχαρίας μιλά ξανά. Όμως, ο λόγος που επανέρχεται δεν είναι ο ίδιος με πριν· δεν πρόκειται για την παλιά, ορθολογική, ελεγχόμενη φωνή του ιερέα, αλλά για τον εμπνευσμένο λόγο του προφήτη. Η πρώτη του φράση δεν είναι δήλωση εξουσίας, αλλά ευχαριστία: «Ευλογητός Κύριος ο Θεός του Ισραήλ». Έχει πια ενωθεί με το θέλημα του Θεού, κι ο λόγος του εκπορεύεται από το βάθος της πίστης, όχι από τη γνώση του νόμου.
  Στο στόμα του δεν κατοικεί πια η αμφιβολία, αλλά η δοξολογία. Η αφωνία, η οποία φαινομενικά τον περιόρισε, τον οδήγησε τελικά στην απελευθέρωση του γνησίου λόγου: λόγου ευχαριστιακού, λυτρωτικού, προφητικού.

  Η εμπειρία του Ζαχαρία μάς αποκαλύπτει ένα θεμελιώδες μυστήριο της πνευματικής ζωής: ο αληθινός λόγος δεν γεννιέται από την ανάγκη να μιλήσουμε, αλλά από την ταπείνωση της σιωπής. Ο Θεός δεν ζητά την ευγλωττία μας· ζητά την ακοή μας. Κι όταν η ανθρώπινη φωνή σιωπά, τότε ο Λόγος σαρκώνεται μέσα στην ύπαρξη.

  Η αφωνία του Ζαχαρία είναι προεικόνιση της σιωπής του Θεού που θα προηγηθεί της φανέρωσης του Μεσσία. Είναι το κενό που χρειάζεται για να αναδυθεί ο λόγος της καινής δημιουργίας. Και ταυτόχρονα είναι μια εσωτερική παιδαγωγία: ένας δρόμος που περνά από τη δυσπιστία στην πίστη, από τον εαυτό στον Θεό, από τη σιγή στην προφητεία.

Κούρος Αλέξανδρος