ΠΑΥΛΟΣ ΦΩΤΙΟΥ- Ο τέως Ραββίνος της Ισραηλινής Κοινότητας της Άρτας,που έγινε Ορθόδοξος την Κυριακή της Πεντηκοστής του 1952

Πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου εκπαιδευτικού(χημικού)

Ο Χριστός ,«το φως το αληθινόν, το φωτίζον πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον»,συνεχίζει το έργο της σωτηρίας των ανθρώπων και προσκαλεί ποικιλοτρόπως στην Ορθόδοξη Εκκλησία πολλούς, που ανετράφησαν μέσα σε κοινότητες ετεροδόξων. Οι περιπτώσεις τους είναι ποικίλες και ομοιάζουν – αν τις συνθέσει κανείς – με ένα πολύχρωμο χαλί από τους θαυμαστούς τρόπους της Θείας Χάριτος και το μυστήριο της ανθρωπίνης καρδιάς.

«Η Χάρις εις πάντας εκκέχυται· ουκ Ιουδαίον, ουκ Έλληνα, ου βάρβαρον, ου Σκύθην, ουκ ελεύθερον, ου δούλον αποστρεφομένη· πάντας ομοίως προσιεμένη (προσεγγίζουσα) και μετά της ίσης τιμής».(Αγ.Ιωάννης Χρυσόστομος)

Υπάρχουν πολλές αιτίες για τις οποίες κάποιος, που ανήκει σε μια ετερόδοξη θρησκευτική ομάδα, έρχεται στην Ορθοδοξία. Αλλά ο πιο σημαντικός παράγων είναι πάντα η παρουσία της Θείας Χάριτος, η οποία δρα κατά ποικίλους τρόπους, αγγίζοντας την ψυχή κάθε ανθρώπου, που είναι δεκτικός φωτισμού, και οδηγώντας τον να αναζητήσει την αλήθεια. Μετά, εκείνος πωλεί ό,τι έχει στην κατοχή του, με σκοπό να αποκτήσει τον «πολύτιμο μαργαρίτη», την Ορθόδοξη πίστη μας.

Στους περισσότερους ανθρώπους που προσέρχονται στην Ορθοδοξία , διακρίνομε τα ιδιάζοντα χαρακτηριστικά εκείνα, που απαντώνται σε όσους έλαβαν το δώρο της μετανοίας. Αυτά είναι:

α.η «συντετριμμένη και τεταπεινωμένη καρδία»
β. μία ειλημένη απόφαση να βρει κανείς οπωσδήποτε την αλήθεια ανεξαρτήτως κόστους.
γ.ένα ταπεινό φρόνημα, που του επιτρέπει να δει την ζωή από μια άλλη οπτική γωνία
δ.μια διάθεση να κάνει συγκρίσεις μεταξύ εκείνου που είχε και αυτού που ανακαλύπτει.
ε. και τελικά, μια σταθερή απόφαση να αλλάξει ζωή.

Στην ομάδα των ανθρώπων εκείνων, που μετά από έρευνα πολλών ετών απαρνήθηκε τον Ιουδαισμό και βαπτίσθηκε Ορθόδοξος χριστιανός ήταν ο Παύλος Φωτίου, πρώην ραββίνος της Εβραικής κοινότητας της Άρτας
Όντως υπήρξε ένας σύγχρονος ομολογητής, ο οποίος κοιμήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1980.


Μια συγκλονιστική μαρτυρία

«Τον Παύλο Φωτίου, είχα γνωρίσει σε χώρους και περιβάλλοντα ιερών ναών και κηρυγμάτων στην Αθήνα και κατ΄επανάληψη σε συζητήσεις τον είχα ακούσει να κάνει λόγο για την στροφή του από την εβραική θρησκεία στην Ορθόδοξη Χριστιανική πίστη.Όταν μιλούσε τον ακούγαμε με δέος και συγκίνηση και του κάναμε σχετικές ερωτήσεις. Ζούσε έντονα τη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας. Η μορφή του, η φυσιογνωμία του, απέπνεε σεβασμό, «μύριζε » λιβάνι. Θα αναφέρω ένα συγκεκριμένο περιστατικό από την γνωριμία μου με τον Παύλο Φωτίου, του οποίου υπήρξα αυτόπτης μάρτυς. Απ΄ό,τι μπορώ να θυμηθώ συνέβη μεταξύ των ετών 1960-1962-στην Αθήνα.

  Ήταν Μεγάλη Πέμπτη βράδυ και βρεθήκαμε σε ναό των Αθηνών για την ακολουθία των Σεπτών Παθών.

 Λαϊκός τότε ευρισκόμουν παραπλεύρως του Παύλου Φωτίου, πλησίον του τέμπλου και πρό των εικόνων Χριστού και Προδρόμου.Όταν ο καλλίφωνος ιερέας διάβασε την ευαγγελική περικοπή:«λαβών ύδωρ(ο Πιλάτος) απενίψατο τας χείρας απέναντι του όχλου λέγων ¨αθώος ειμί από του αίματος του δικαίου τούτου υμείς όψεσθε, και αποκριθείς πάς ο λαός είπε το αίμα αυτού εφ΄ημάς και επί τα τέκνα ημών (δηλ.τους απογόνους τους).» (Ματθ.κζ 24-25), ο Παύλος Φωτίου έπεσε απότομα στο έδαφος λιπόθυμος. 

Και ενώ ο ιερεας συνέχιζε την ανάγνωση, τον μεταφέραμε στο ιερό. Tον είδε αμέσως γιατρός που υπήρχε στο εκκλησίασμα του έκανε τα πρόχειρα και απαραίτητα και σε λίγο συνήλθε και δεν θέλησε να φύγει πριν τελειώσει η ακολουθία. Βέβαια, ο όγκος του εκκλησιάσματος που λίγο –πολύ πήρε είδηση, νόμιζε ότι από την ορθοστασία λιποθύμησε. Λίγοι γνωρίζαμε γιατί αυτό συνέβη εκείνη την στιγμή που άκουσε τον τρομερό αυτό ευαγγελικό λόγο. Μέ άλλα λόγια μίλησαν μέσα του εκείνα τα λόγια, τον άγγιξαν απόλυτα, έζησε ύστερα από δύο χιλιάδες χρόνια την τότε άφρονη ομολογία των τότε πατριωτών του Εβραίων…. Η καρδιά του επιστρέψαντος, ως απολωλότος στον πραγματικό Μεσσία Χριστό, ράγισε και κατάλαβε το φρικτό έγκλημα της Ιστορίας που συνέβη στον Γολγοθά …..»

(Αρχιμανδρίτης Νεκτάριος Ζιόμπολας)

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ.

Αλλά ας δώσουμε τον λόγο στον πρώην ραββίνο τον «επιστρέψαντα εκ της πλάνης» στην πίστη του Χριστού, αντλώντας στοιχεία από το μικρό βιβλιο του « Η επιστροφή μου εις Χριστόν»
   « Ίσως σας είναι γνωστό από τις εφημερίδες το μεγαλο γεγονός που συνέβη προ δεκαετίας, χάριτι Κυρίου, σε μένα και την οικογένειά μου, ίσως όμως και όχι. Πρόκειται για την επιστροφή μου στο Χριστό και της βάπτισής μου κατά την εορτή της Πεντηκοστής το έτος 1952 στην Ιερά Μητρόπολη της Άρτας, τόσον εμού, όσο και ολόκληρης της οικογενείας μου.

   Για μένα και την οικογένειά μου τούτο αποτελεί μεγαλο σταθμό στη ζωή μας, γι’αυτό πάντα ευχαριστούμε τον Θεό, δια Ιησού Χριστού του Υιού Αυτού και Θεού ημών, για την Χάρη και την τιμή όπου έκαμε σε μας, ώστε να μας καλέση με τον τρόπον Του στη σωτηρία. 

Η ευγνωμοσύνη μας προς Αυτόν όπως και η υπόχρέωσίς μας προς τους συνανθρώπους μας είναι μεγάλη, κατ’εξοχήν δε στους αδελφούς μας Ισραηλίτες, οι οποίοι παρερμηνεύοντας τις Αγίες Γραφές απορρίπτουν με πείσμα και μίσος τον ήδη ελθόντα Μεσσία Χριστό. Αυτόν που οι πατέρες μας παρέδωσαν σε κρίμα θανάτου και ο Πατέρας Του τον ανέστησε την τρίτη ημέρα εκ νεκρών κατά τας Γραφάς. Μάλιστα, ιδιαιτέρως και κατ’εξαίρεση γι’αυτούς γράφω το βιβλιαράκι αυτό, για να διευκολύνω αυτούς με την βοήθεια των Αγίων Γραφών μήπως θελήσουν και επιστρέψουν και δεχθούν σαν Σωτήρας τους τον Ιησού, ο οποίος πλέον πρόκειται να έλθει όχι για να σώση αλλά για να κρίνη ζώντας και νεκρούς.»

Εμφανίσεις του Κυρίου προς φωτισμό μου.

Πρώτη εμφάνιση του Κυρίου

Ήταν η περίοδος του Τριωδίου, συγκεκριμένα η δεύτερη εβδομάδα του Ασώτου, εποχή που ο Θεός μας καλεί να μετανοήσουμε και να νηστεύσουμε, για να γιορτάσουμε τα φρικτά Του Πάθη και την Σταύρωσή του. Τότε λοιπόν είδα στον ύπνο μου τα εξής. Είδα ότι έκαμνα τον Εσπερινό του Σαββάτου και ενώ μελετούσα την Πεντάτευχο από την περγαμηνή, στην περικοπή της Εξοδου από την Αίγυπτο, βλέπω εκεί μέσα τρείς ελληνικές λέξεις με χρυσή μελάνη που έλεγαν.»Πίστις ελευθερία πατρίς».

Γυρίζοντας την επόμενη σελίδα βλέπω πως βρισκόμουνα σ’ένα μεγάλο οίκημα και στην πύλη στέκονταν δύο στρατιώτες.

Εκείνη την στιγμή παρουσιάσθηκε ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός. Κτυπά την πύλη ο Κύριος και αμέσως κατεβαίνω και του ανοίγω. Μπαίνοντας μέσα ο Χριστός έβγαλε από την τσέπη του μια φωτογραφία με 360 πρόσωπα και μου την έδωσε. Αφού όμως εγώ δεν μπορούσα να εννοήσω την ερμηνεία της φωτογραφίας αυτής, μου λέγει. «Τόσοι φύγατε όμηροι και τόσοι γυρίσατε από την Άρτα, 360. Είναι καιρός να μετανοήσετε για την αμαρτία των πατέρων σας, που ήταν η Σταυρωσις μου». Στην συνέχεια μου έδειξε τις τρύπες των χεριών Του. Και αφού με φώτισε για την ερμηνεία του 26ου κεφαλαίου του Λευιτικού, έγινε άφαντος…

Δεύτερη εμφάνιση του Κυρίου.

Μετά από δύο μήνες και αφού συνέχισα την μελέτη διαφόρων βιβλίων της Ορθοδόξου Εκκλησίας και παρακολουθούσα τις θείες Λειτουργίες, φθάσαμε στην Μεγάλη Πέμπτη. Το βράδυ της Μ.Πεμπτης έπεσα για ύπνο πολύ στεναχωρημένος, εξ αιτίας αυτών που είχα ακούσει στην Εκκλησία. Και είδα για δεύτερη φορά τον Χριστό ως εξής.

Είδα ότι ήμουν μαζί με την οικογένειά μου, που εξοντώθηκε στην Γερμανία και τρώγαμε όλοι μαζί στο διάδρομο του σπιτιού μου. Σε μια στιγμή κτύπησε η πόρτα του σπιτιού και μπήκε ο ταχυδρομικός διανομέας της Άρτας και μου έδωσε ένα γράμμα. Άνοιξα το γράμμα και είδα μέσα την φωτογραφία που μου έδωσε την πρώτη φορά ο Κύριος καθώς και μια παραίτηση από Ραβίνο της Εβραικής Κοινότητας. Και πάλι έμεινα εκστατικός με την φωτογραφία των 360 ατόμων. Τότε ακούστηκε μια άγνωστη φωνή μέσα από το σπίτι, που μου είπε: «Τόσοι φύγατε και τόσοι γυρίσατε. Είναι καιρός να μην ακούσεις κανένα. Πάρε την οικογένειά σου και έλα μαζί μου, η αμαρτία των πατέρων σας, σας παιδεύει. Μετανόησε και έλα μαζί μου για να σωθείς».

Από εκείνη την στιγμή η πίστη μου θερμάνθηκε ακόμα περισσότερο και ανακοίνωσα αυτό στην οικογένειά μου προτρέποντας αυτή να πάμε το συντομώτερο στον Μητροπολίτη κ.κ.Σεραφείμ για κατήχηση και βάπτιση. Ξημερώνοντας όμως πληροφορήθηκα από κάποιο φίλο μου ότι οι τότε αδελφοί μου Ισραηλίτες είχαν καταστρώσει σχέδιο να με κάνουν αποσυνάγωγο, αν πήγαινα στην Συναγωγή το Σάββατο, σαν άλλοι Γραμματείς και Φαρισαίοι επί των ημερών Κυρίου. Απέφυγα λοιπόν αυτό και την Τρίτη μέρα του Πασχα πήγαμε οικογενειακά στην Μητρόπολη για Κατήχηση δίνοντας υπόσχεση στον Σεβασμιώτατο ότι θα τον ειδοποιήσουμε δέκα μέρες πριν την βάπτισή μας.

Τρίτη εμφάνιση του Κυρίου.

  Πέρασαν 40 μέρες από το Πάσχα και την παραμονή της Αναλήψεως το βράδυ, που γιορτάζεται η Πεντηκοστή των Ισραηλιτών, είχαμε την συνήθεια να διανυκτερεύομε σε διάφορα σπίτια από είκοσι και πλέον άτομα το καθένα και να μελετάμε την παράδοση του Μωσαικού Νόμου στο Σινά. Εκείνη την νύκτα, μαζί με την οικογένειά μου μελετούσαμε ένα βιβλίο που είχε τον διάλογο του Αγίου Γρηγορίου Αρχιεπισκόπου με ένα Ραββίνο που λεγόταν Ερβάν, τους οποίους είχε καλέσει κάποιος βασιλιάς της Αιθιοπίας για να συζητήσουν για τον Χριστό. Ο Αρχιραββίνος ζήτησε 40 μέρες προθεσμία για να μελετήσει την Αγία Γραφή και μετά να συζητήσουν. Μετά το τέλος της προθεσμίας παρουσιάσθηκε και συζήτησε για τρία μερόνυκτα με 70 διδασκάλους. 

  Τελικά οι Ισραηλίτες είπαν ότι θα πίστευαν με την προϋπόθεση να φανερώνόταν και σ΄αυτούς ο Κύριος, πράγμα που έγινε. Αλλά λόγω της ολιγοπιστίας των Ιουδαίων μόλις φανερώθηκε σε αυτούς ο Κύριος «κεκλεισμένων των θυρών» (που κατήλθε σε νεφέλη εντός του δωματίου) προσευχήθηκε ο Αρχιεπίσκοπος και τυφλώθηκαν. Στην συνέχεια, ενώ ήταν τυφλοί, τους προέτρεψε ο Αρχιεπίσκοπος να βαπτισθούν.

   Μετά το Βάπτισμα άνοιξαν τα μάτια της ψυχής των και πίστευσαν στον Σωτήρα της ανθρωπότητας Χριστό μαζί με τον Βασιλιά τους και τους αυλικούς, συνολικά 1500 άτομα περίπου της πόλεως. Ήταν μεσάνυχτα, όταν μελετούσα αυτά, και ακούω τρία κτυπήματα στην οροφή του σπιτιού μου και έντρομος έκλεισα το βιβλίο και ξάπλωσα. Στην συνέχεια άκουσα να κτυπά η θύρα του δωματίου και να μπαίνει μέσα ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, βαστάζοντας στο χέρι Του ένα κομμάτι βαμβάκι αλειμμένο με λάδι και μ’ αυτό με έχρισε στο πρόσωπο σταυροειδώς και μου είπε. «Παύλε ,Παύλε, από αύριο θα είσαι δικός μου. Όποιος παρουσιασθεί, μη κλονισθείς, εγώ θα είμαι μέσα σου». Αμέσως σηκώθηκα και ανέφερα στην γυναίκα μου το συμβάν και είπα σε όλα μέλη της οικογένειάς μου να προσέξουν και να μην κλονισθούν ή δελεασθούν από τυχόν προσφερόμενα χρήματα, όσα και αν είναι αυτά, πράγμα που δυστυχώς έγινε την επόμενη.

Η προσπάθεια χρηματισμού.

Την επόμενη μέρα, πρώτη ημέρα της Ιουδαικής Πεντηκοστής, μου παρουσιάστηκε ολόκληρο το Συμβούλιο της Κοινότητας στο σπίτι μου γύρω στις έντεκα το πρωί, για να με μεταπείσουν προσφέροντας υπέρογκα ποσά. Αυτό έπραξαν και οι καταφθάσαντες από την Κέρκυρα συγγενείς μου. Αλλά εγώ προειδοποιημένος από τον Κύριό μου έμεινα ακλόνητος, μαζί με την οικογένειά μου, στην μελλοντική ορθή πίστη, με το βάπτισμά μου στο όνομα της τρισυποστάτου Θεότητας του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.

Η 8η Ιουνίου 1952

Την επομένη ειδοποίησα τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Άρτας κ.κ.Σεραφείμ να μας βαπτίσει. Έτσι την Κυριακή 8η Ιουνίου 1952, ημέρα της Πεντηκοστής για την Ορθόδοξη Εκκλησία, και ώρα 12ην μεσημβρινή έγινε η βάπτισή μου καθώς και των τριών μελών της οικογένειάς μου ενώπιον του Κλήρου και των Αρχών της πόλεως και πλήθους κόσμου, που υπολογιζόταν πάνω από τρείς χιλιαδες.

Επιστολή Παύλου Φωτίου, τέως Ραββίνου εξ’ Άρτης, προς τους Ραββίνους και Άρχοντας του Ισραήλ.

 «Και οι καταλειφθέντες αφ’ υμών καταφθαρήσονται διά τας αμαρτίας αυτών, και διά τάς αμαρτίας των πατέρων αυτών, εν τη γή των εχθρών αυτών τακήσονται, και εξαγορεύουσι τας αμαρτίας αυτών και τας αμαρτίας των πατέρων αυτών, ότι παρέβησαν και υπερείδον με και ότι επορεύθησαν εναντίον μου πλάγιοι» (Λευτ. κστ’ 39-40). 

  Αγαπητοί μου Ιουδαίοι, Ιδού η απορία της καθημερινής μας καταστροφής μέχρι και των Γερμανών που μας πήραν δυστυχώς και μας εκμηδένισαν χάρις της αμαρτίας των πατέρων μας που διεστρεύλωσαν την ερμηνείαν της Αγ. Γραφής και εσταύρωσαν τον Μεσσίαν Χριστόν αναιτίως και την αμαρτίαν της σταυρώσεως την έρριψαν επάνω μας, όταν είπον οι μανιώδεις Φαρισαίοι έμπροσθεν του Πιλάτου: «Το άιμα αυτού εφ’ ημάς και επί τα τέκνα ημών» (Ματθ. Κζ’ 25) και εσυμπλήρωσεν ο υπόλοιπος όχλος λέγων «αμήν» και έκτοτε καταδιωκόμεθα.

Διατί, αγαπητοί μου, δεν παραδέχεσθε την ύπαρξιν του Σωτήρος, προ πάντων των αιώνων, ως γράφει η τρίτη λέξις της Βίβλου της Γεννήσεως εις τον πληθυντικόν αριθμόν, δηλαδή, «Μπερεσίθ μπαρά ελοϊμ;» Τίνος είπεν ο Θεός «ποιήσωμεν άνθρωπον κατ’ εικόνα ημετέραν και καθ’ ομοίωσιν;» (Γένεσις ά 26). Μελετήσατε ποτέ την ευχήν, ην έδωσεν ο Πατριάρχης Ιακώβ είς τον υιόν του Ιούδαν; Δεν είπε: «Δεν θέλει εκλείψει εκ μέσου των ποδών αυτού, εως ου έλθη ο Σηλώ και εις αυτόν θέλει είσθαι η υπακοή των λαών;» (Γεν. μθ’ 9-10). Ποίος ήτο ο Σηλώ;

Μελετήσατε, αγαπητοί, και παραδεχθήτε την υιοθεσίαν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού παρά του Θεού, διότι ο ψαλμός λέγει: «Υιός μου εί σύ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε» (Ψαλ. Β’7). Παραδεχθείτε την προσευχήν που προφητεύει ο Δαϋιδ λέγων : «Ο Θεός, ο Θεός μου, πρόσχες μοι, ίνα τι εγκατέλιπές με;» (Ψαλ. Κβ’ 1) και που τον αναφέρουν οι Ευαγγελισταί ότι την είπεν ο Χριστός επί του Σταυρού: «Ηλί ηλί λιμά σαβαχθανί; Τούτ’ έστι, Θεέ μου Θεέ μου, ινα τι με εγκατέλιπες;» (Ματθ. Κζ΄46, Μάρκος ιε’ 34-35). Παραδεχθήτε το «ώρυξαν χείρας μου και πόδας» (Ψαλ. Κβ’ 17), το Διεμερίσαντο τα ιμάτια μου εαυτοίς, και επί τον ιματισμόν μου έβαλον κλήρον» (Ψαλ. Κβ’19), το «Έδωκαν εις το βρώμα μου χολήν, και εις την δίψαν μου επότισαν όξος» (Ψαλ. Ξθ’ 22), τα οποία όλα επραγματοποιήθησαν επί του Σωτήρος Χριστού, ως μας γράφουν οι Ιεροί Ευαγγελισταί: «Και ελθόντες εις τόπον λεγόμενον Γολγοθά, ο έστι λεγόμενος κρανίου τόπος, έδωκαν αυτώ πιείν όξος μετά χολής μεμιγμένον και γευσάμενος ούκ ήθελε πιείν. Σταυρώσαντες δε αυτόν διεμερίσαντο τα ιμάτια αυτού βάλλοντες κλήρον» (Ματθ. Κζ’ 35, Μάρκος ιε’, Λουκάς κγ’, Ιωαννής ιθ’ 23,37, κ’25).

Παραδεχθείτε, αγαπητοί, την πώλησιν Αυτού υπό του Ιούδα αντί 30 αργυρίων ην είχεν προφητεύσει ο Ζαχαρίας λέγων: «Και έστησαν τον μισθόν μου τριάκοντα αργύρια. Και είπε ο Κύριος προς με, ρίψον αυτά εις τον κεραμέα, την έντιμον τιμήν με την οποίαν ετιμήθημ υπ’ αυτών. Και έλαβον τα τριάκοντα αργύρια, και έρριψαν αυτά εν τω οίκω του Κυρίου εις τον κεραμέα» (Ζαχαρίας ια’ 12-13) και την οποίαν μας γράφουν οι ιεροί Ευαγγελισταί ότι επραγματοποιήθη εν τω προσώπω του Ιησού ως εξής: «Τότε πορευθείς εις των δώδεκα, ο λεγόμενος Ιούδας Ισκαριώτης, προς τους αρχιερείς είπε: τι θέλετε μοι δούναι, και εγώ υμίν παραδώσω αυτόν; Οι δε έστησαν αυτώ τριάκοντα αργύρια, και από τότε εζήτει ευκαιρίαν ινά αυτόν παραδώ» (Ματθ. Κστ΄ 15-16) βλ. και (πραξ. Ά 15-20).

Παραδεχθήτε το, «Ιδού η παρθένος εν γαστρί λήψεται και τέξεται υιόν και καλέσεις το όνομα αυτού Εμμανουήλ» που αναφέρει ο Προφήτης Ησαϊας εις το (ζ’ 14), και το οποίον επραγματοποιήθη εν τω Χρηστώ ως βλέπομεν είς τον (Ματθαίον ά 18-23). Διατί λοιπόν μένετε σκληροκάρδιοι, αμετανόητοι και αρνηταί της Αγίας Γραφής, του βιβλίου της αληθείας και της αθανάτου ζωής;

Μελετήσατε τέλος περί της τελευταίας καταστροφής μας παρά των Γερμανών είς το τελευταίον κεφάλαιον του Μαλαχίου το οποίον περιληπτικώς λέγει τα εξής: «Ο λαός μου θα πή τι όφελος εις ημάς που πηγαίνουμεν με τον Θεόν; Ημείς βλέπομεν τα έθνη και μακαρίζουμεν αυτά». Ο έχων λοιπόν ζήλον δια να ξυπνήσει το πνεύμα του εις τον Χριστόν ας μελετήσει αυτό το κεφάλαιο και θα ιδή ότι αυτό το είπαμε ημείς όταν το 1938 έγινε το παγκόσμιο συμβούλιο των Ισραηλιτικών Κοινοτήτων που απεφάσισαν να μην εργάζονται πλέον πέντε ημέρες την εβδομάδα άλλα έξ, και τοιουτοτρόπως καταργήσαμεν το Σάββατο.

Το αποτέλεσμα ποίο ήτο; Να κηρυχθεί ο πόλεμος με την Γερμανίαν και να μας πάρουν εις την πατρίδα τους και να μας κάνουν στάκτη.

Τέλος, αγαπητοί μου, βλέπομεν είς την εβραϊκήν γλώσσαν μίαν λέξιν μεγαλυτέραν εις το γράψιμο από τις άλλες λέξεις και να φωνάζει με δύναμη εις μελωδικόν τόνον. «Ενθυμηθήτε τον Νόμον του Μωϋσέως ως ελάλησα εις όρος Χωρήβ»κλπ. Είναι ανάγκη ο καθείς να μελετήσει λεπτομερέστατα το κεφάλαιον αυτό ως και το 26ον του Λευϊτικοί που γράφει όλες τις καταστροφές των Ιουδαίων διά της ανυπακοής του Νόμου του Θεού, μέχρι που μείναμε άνθρωποι μετρημένοι. Και στο τέλος γράφει ότι οι εναπολειφθέντες θέλητε μετανοήση διά τας αμαρτίας σας και την αμαρτίαν των πατέρων σας. Δεν πιστεύω δε κανείς εξ’ ημών να αρνηθεί και να πεί ότι δεν μείναμε το 10%, δηλαδή από ένας ή δύο από κάθε οικογένεια. Επίστρεψον μας Κύριε και να επιστρέψωμεν. Ανανέωσον τας ημέρας μας ως πρότερον.

Αγαπητοί δεν σας ομιλώ από υλικόν τι συμφέρον, σας ομιλώ διά χάριτος πνεύματος Αγίου το οποίον έλαβον εντός μου διά του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού κατά την ημέραν της βαπτίσεώς μου. Σας ομιλώ διά την μετάνοιαν, τόσον υμών όσον και ολοκλήρου της ανθρωπότητας εις τον Κύριον ημών Ιησού Χριστόν, όστις είναι ο Μεσσίας και ο Σωτήρ όλων των μετανοούντων αμαρτωλών, και ούτω να γίνωμεν όλοι μίαν ημέραν μια ποίμνη υπό ένα ποιμένα τον Χριστόν. Αμήν.

Με την εν Χριστώ αγάπην ΠΑΥΛΟΣ ΦΩΤΙΟΥ

Ιστορικά στοιχεία για την Εβραική κοινότητα της Άρτας.

-Η Εβραική κοινότητα της Άρτας, ιστορικά, υπήρξε από τις παλιότερες της Ελλάδος. Πρώτες πληροφορίες γι’ αυτή υπάρχουν στο « ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ» του Ισπανού περιηγητή Ραββίνου Βενιαμίν μπέν Γιονά. Αυτός αναφέρει ότι το 1173 υπήρχαν στην Αρτα 100 Εβραικές οικογένειες, που ανέπτυσσαν θαυμαστή πνευματική και θρησκευτική δραστηριότητα. Η δραστηριότητα αυτή εντάθηκε την εποχή του « Δεσποτάτου της Ηπείρου», κατά την οποία ο Μιχαήλ Β΄Αγγελοκομνηνοδούκας και η Αγία Θεοδώρα παραχώρησαν στους Εβραίους ελευθερίες, ώστε να αναπτυχθούν στον οικονομικό και πολιτιστικό τομέα. Την ίδια περίοδο χτίστηκε η πρώτη Συναγωγή(Γκρέκα) και λειτούργησε το Εβραικό νεκροταφείο στην θέση « Πετροβούνι», στον λόφο της Περάνθης, σε μια έκταση δέκα στρεμμάτων, που παραχωρήθηκε από την Αγία Θεοδώρα.

-Το 1349 μ.Χ οι Εβραίοι διώκονται από τον Σέρβο Στέφανο Ντουσάν, ο οποίος κατέλαβε όλη την Β.Δ. Ελλαδα και Θεσσαλία και πήρε την προσωνυμία « Δεσπότης της Αρτας και κόμης της Βλαχίας».

-Το 1480-1494, η κοινότητα ενισχύεται πληθυσμιακά από την εγκατάσταση Εβραίων από την Απουλία και την Καλαβρία, καθώς και από τους Εβραίους της Ισπανίας, που εξορίσθησαν.

-Το 1780, στην Άρτα υπήρχαν 200 Εβραίοι, σύμφωνα με τα στοιχεία του Γάλλου αρχιτέκτονα –μηχανικού Φουσερό, που επισκέφθηκε την Άρτα.

-Το 1806, ο Γάλλος πρόξενος Μπουκεβίλ,γράφει για την ύπαρξη χιλίων Εβραίων στην πόλη.

-Το 1881, μετά την απελευθέρωση της Άρτας(23/6/1881), υπήρχαν 800 Εβραίοι με θρησκευτική και οικονομική ελευθερία.

-Το 1939, η κοινότητα αριθμούσε 500 μέλη, που ζούσαν στο κέντρο της πόλης, στο Τουρκοπάζαρο κοντά στο φρούριο .

-Στις 24 Μαίου 1944, Γερμανοί συλλαμβάνουν τα περισσότερα μέλη της Εβραικής Κοινότητας, που τότε αριθμούσε 384 άτομα. Οι αιχμάλωτοι οδηγούνται γυμνοί και ανυπόδητοι στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Πολωνίας και της Γερμανίας, κυρίως στο Άουσβιτς. Από εκεί, όσοι θεωρήθηκαν ικανοί για εργασία, μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα εργασίας,ενώ οι άλλοι θανατώθηκαν την 11η Απριλίου σε θαλάμους αερίων.

-Μεταπολεμικά, η κοινότητα αριθμεί 60 άτομα, από τα οποία 24 είχαν επανέλθει από την ομηρία.

-Το 1959, η κοινότητα διαλύθηκε.Οι συνθήκες, που επικράτησαν στην Αρτα μετά τον Β Παγκόσμιο πόλεμο και η δημιουργία του κράτους του Ισραήλ συνετέλεσαν στην αποχώρηση και των τελευταίων Εβραικών οικογενειών από την Άρτα.

.Η Θρησκευτική ζωή

Η κοινότητα είχε δύο συναγωγές. Την « Πουλιέζα» και την «Γκρέκα». Η Συναγωγή « Γκρέκα» δημιουργήθηκε στην εποχή του « Δεσποτάτου της Ηπείρου», αφού, όπως αναφέραμε η Αγία Θεοδώρα και ο σύζυγός της Μιχαήλ Β΄Αγγελος-Κομνηνός είχαν παραχωρήσει και θρησκευτική ελευθερία στους Εβραίους.

Η δεύτερη Συναγωγή « Πουλιέζα», ιδρύθηκε το 1492 από τους Εβραίους που εξορίσθησαν από την Ισπανία.

Οι Εβραίοι της Άρτας ήταν βαθιά θρησκευόμενοι, όπως γράφεται σε σχόλιο της εφημερίδας « Μη Χάνεσαι» το 1881.

«….Εις Άρταν εκτός των Χριστιανών οικούσι σταθερώς πλείστοι Ισραηλίται, προθύμως και πιστώς εκπληρούντες πάσας τας υπό των νόμων πηγαζούσας δια τους πολίτας υποχρεώσεις. Εις τας Συναγωγάς αυτών, διέκρινα προσευχομένους ευζώνους, κομψώς και αρειμανίως φέροντας φουστανέλλαν. Ήσαν Ιουδαίοι στρατιώται…..».

Μετά την διάλυση της κοινότητας το 1959 το οικόπεδο της συναγωγής παραχωρήθηκε στον Μ/Φ Σύλλογο «ΣΚΟΥΦΑΣ», όπου εκεί στεγάζεται σήμερα το Πνευματικό Κέντρο του συλλόγου.

( Περιοδικό «Ο Όσιος Φιλόθεος της Πάρου» Τεύχος 7 Ιανουάριος – Απρίλιος 2003 Εκδόσεις «Ορθόδοξος Κυψέλη» )  .

πηγή