Το Κάθισμα του Αγίου Ιωσήφ του Μνήστορος στην Πάτμο-«Ποιός είναι ο μεγαλύτερος Άγιος;»

  Το τελευταίο χρονολογικά ερημητήριο της Πάτμου είναι το λεγόμενο «Κουβάρι». Βρίσκεται στα νότια του νησιού, δίπλα στο χείμαρρο Βρύχανας, στην παραλία, όπως μπαίνει κανείς στο λιμάνι του Σταυρού, κάτω από το βουνό Γένωπα και απέναντι από το Κάθισμα του Οσίου Χριστοδούλου, στις Αλυκές.

Η κορυφή του λόφου λέγεται «Κεφάλι του Γρύλλη». Στην κορυφή υπάρχει ένα σπήλαιο που εκεί παλιότερα ήταν ασκηταριό.

  Η ίδρυση του Καθίσματος οφείλεται στον Αδελφό της Μονής, τότε Πνευματικό Αρχιμ. Αμφιλόχιο Μακρή και νυν Όσιο Αμφιλόχιο.

Όταν ο Γέροντας ήταν ακόμη νεαρό καλογεροπαίδι και μαζί με τον μοναχό Αντύπα επισκέπτονταν τον μεγάλο άγιο ασκητή της Πάτμου π. Θεόκτιστο (εξ Αξαρίου Μ. Ασίας· 1822–1917) στη σπηλιά του Γένουπα όπου αυτός ασκήτευε τότε.
Κάποια μέρα, λόγου ελθόντος, τους ρώτησε ο ασκητής Θεόκτιστος: «Ποιος είναι ο μεγαλύτερος άγιος;». Κι εκείνοι απαντώντας τού ανέφεραν διάφορους αγίους που, κατά την κρίση τους, θά ’πρεπε να είναι οι μεγαλύτεροι. Ο ασκητής Θεόκτιστος τότε τους λέγει: «Όχι. Ο Ιωσήφ ο Μνήστωρ είναι ο μεγαλύτερος, διότι αυτός ήταν ο προστάτης του Κυρίου και της Θεοτόκου!». Έπειτα απ’ αυτό το διάλογο ο Γέροντας Αμφιλόχιος, αποφάσισε, «όταν αξιωθώ να κτίσω μιαν εκκλησιά, θα την αφιερώσω στον άγιο Ιωσήφ!».

Κι όταν λοιπόν ήρθε ο καιρός να πραγματοποιήσει τ’ όνειρό του, αποφασίζει το κτίσιμό της. Προβληματιζόταν όμως σε ποια θέση να κτιστεί. Γι’ αυτό και συνέστησε στον μοναχό Νικηφόρο, του Κουβαριού, να το θέσει ιδιαίτερο αίτημα στην προσευχή του, για να τους φανερώσει ο Κύριος πού έπρεπε να κτιστεί ο ναός. Μια βραδιά, ενώ προσευχόταν ο Νικηφόρος, είδε ξαφνικά φως μέγα· βγαίνει έξω από το κελί του τρομαγμένος, μήπως έπιασε ο τόπος φωτιά και βλέπει στο χώρο, που κτίστηκε μετά το εκκλησάκι, φωτιά, χωρίς όμως να καίγεται τίποτε. Τότε φοβήθηκε, γιατί κατάλαβε ότι ήταν κάποιο υπερφυσικό σημείο. Το πρωί ανέφερε στον Γέροντα Αμφιλόχιο τι του συνέβη κι εκείνος του ζήτησε να μάθει τη θέση ακριβώς που είδε το φως και κατάλαβε, ότι εκεί ήταν θέλημα Θεού να κτιστεί η εκκλησούλα, όπου και τελικά κτίστηκε ο Άγιος Ιωσήφ…

Το ξεκίνημα για την ίδρυσή του άρχισε κατά τις αρχές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ο Αμφιλόχιος εραστής του μοναχισμού, γυναικείου και ανδρώου, παρότρυνε την αδελφή του Καλλιόπη Νικητάκη (αργότερα Μάρθα Μοναχή) να αγοράσει την περιοχή, την οποία και στη συνέχεια παραχώρησε για τη δημιουργία του Καθίσματος.

 Στον χώρο αυτό ο Γέροντας Αμφιλόχιος έκτισε ναό επί ονόματι του Μνηστορος Ιωσήφ και στη συνέχεια μερικά κελιά. Ο πρώτος που έζησε σε αυτά τα κελιά, ήταν ένας βοσκός της περιοχής, ο οποίος έμενε πριν σε μια καλύβα στην περιοχή. Αργότερα το 1940 ο Γέροντας Αμφιλόχιος έφερε για να μονάσει στο Κουβάρι τον Νικόλαο Λέπα από την Κάλυμνο που έγινε μοναχός με το όνομα Νικηφόρος όπου και έμεινε μια εικοσαετία (1940 – 1960). 

Για ένα μικρό διάστημα στο Κουβάρι συγκεντρώθηκαν και άλλα πνευματικοπαίδια του Γέροντα Αμφιλόχιου, όπως ο π. Παύλος Νικηταράς, ο π. Αμφιλόχιος Τσούκος, ο π. Ναυκκράτιος Τσουλκανάκης, ο π. Γαβριήλ Γιουβρής, ο π. Γρηγόριος Ζούμης και ο μόνος που έμεινε οριστικά ο Αρχιμ. Ηλίας Καλαντζής. Όταν αργότερα κτίστηκε (το 1966) ένας μεγαλύτερος ναός προς τιμήν του Αγίου Ιωσήφ, ο πρώτος αφιερώθηκε στον Άγιο Εφραίμ.

Ο Μεγάλος ναός κτίστηκε με δαπάνες της Μονής Μητρός του Ηγαπημένου «Ευαγγελισμός» και άλλων ευσεβών χριστιανών με τη φροντίδα του ιερομόναχου Αμφιλόχιου Τσούκου.

Γύρω από τον ναό κτίστηκαν σε διάφορα κλιμακωτά επίπεδα μεμονωμένα κελιά. Σήμερα στο ερημητήριο αυτό εγκαταβιώνει ο Αρχιμ. Ηλίας Καλαντζής ο οποίος ασκεί τα καθήκοντα του Πνευματικού και Εξομολογητού των μοναζουσών στη Μονή του Ευαγγελισμού. Το Κάθισμα σήμερα είναι πολύ προσπελάσιμο γιατί ο αυτοκινητόδρομος που φτάνει μέχρι το Λατομείο του Γένωπα κατεβαίνει και ως την περιοχή του Κουβαριού.

Τα καθίσματα της Πάτμου του ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΚΡΙΚΡΗ Αρχιμανδρίτου

Πηγές 1 και 2