Κυριακή προ των Χριστουγέννων — Η Γενεαλογία του Ιησού Χριστού

Ματθαίος 1:1–25

  Την Κυριακή προ των Χριστουγέννων η Εκκλησία μάς παρουσιάζει το πρώτο κεφάλαιο του Κατά Ματθαίον Ευαγγελίου, όπου ο Ευαγγελιστής παραθέτει την γενεαλογία του Ιησού Χριστού, Υιού του Δαυίδ και Υιού του Αβραάμ. Με μια απλή ματιά, ο κατάλογος των ονομάτων ίσως φαίνεται τυπικός, όμως μέσα του κρύβεται ένα βαθύ θεολογικό μήνυμα: η ιστορία της γενεαλογίας από τον Αβραάμ μέχρι τον Χριστό (και σύμφωνα με την γενεαλογία του Λουκά από τον Αδάμ μέχρι τον Χριστό) είναι ιστορία σωτηρίας, ιστορία της παρουσίας του Θεού μέσα στην ανθρώπινη αδυναμία.

  Ο Απόστολος Ματθαίος αρχίζει το Ευαγγέλιό του με πρόσωπα, με γενιές ανθρώπων. Θέλει να δείξει ότι ο Θεός δεν σώζει τον άνθρωπο έξω από την ανθρώπινη ιστορία, αλλά μέσα σε αυτήν. Ο Χριστός δεν εμφανίζεται ξαφνικά, αλλά εισέρχεται στον κόσμο ως καρπός μιας πορείας, ως εκπλήρωση των υποσχέσεων που ο Θεός έδωσε στον Αβραάμ. Η Παλαιά Διαθήκη γίνεται, έτσι, προοίμιο της Ενανθρωπήσεως.

  Η γενεαλογία, όμως, δεν περιλαμβάνει μόνον δικαίους. Ο Ματθαίος μνημονεύει και ανθρώπους αμαρτωλούς ή αλλόφυλους, όπως τον Μανασσή, την Ραχάβ, την Βηρσαβεέ, την Ρουθ. Ο Θεός, χωρίς να εγκρίνει την αμαρτία, εργάζεται ακόμη και μέσα από τις ανθρώπινες αδυναμίες για να πραγματοποιήσει το σχέδιο της σωτηρίας. Ο Χριστός, «ο αναμάρτητος», παίρνει πάνω Του όλη την ανθρώπινη ιστορία· τις πτώσεις, τα λάθη, τα τραύματα, και τα λυτρώνει. Η σωτηρία δεν χαρίζεται στους “καθαρούς”, αλλά σε όσους μετανοούν και επιθυμούν το φως Του.

Η Γέννηση του Χριστού είναι, λοιπόν, η είσοδος του Θεού μέσα στην τραγωδία της ανθρώπινης ιστορίας, για να τη μεταμορφώσει σε γεγονός χάριτος.

  Στο δεύτερο μέρος της περικοπής, ο Ευαγγελιστής διηγείται την αντίδραση του Δικαίου Ιωσήφ όταν πληροφορείται την εγκυμοσύνη της Μαρίας. Ο Ιωσήφ στέκεται μπροστά σε κάτι ακατανόητο: η Μαρία, η μνηστή του, είναι έγκυος χωρίς να έχει γνωρίσει άνδρα. Η στάση του δεν είναι σκληρή ούτε εκδικητική· είναι πράξη δικαιοσύνης εμποτισμένης με αγάπη. Προτιμά να την απολύσει κρυφά, για να μην τη διαπομπεύσει. Και τότε ο Θεός του αποκαλύπτει: «μὴ φοβηθῇς παραλαβεῖν Μαριὰμ τὴν γυναῖκά σου· τὸ γὰρ ἐν αὐτῇ γεννηθὲν ἐκ Πνεύματός ἐστιν ῾Αγίου». Ο Ιωσήφ υπακούει, παραλαμβάνει τη Μαρία και γίνεται φύλακας του μυστηρίου της Ενανθρωπήσεως. 

 Η υπακοή του μάς διδάσκει πως η αληθινή δικαιοσύνη δεν είναι ψυχρή τυπολατρία, αλλά πράξη αγάπης και εμπιστοσύνης στον Θεό, ακόμη και σε στιγμές που το ανθρώπινο μυαλό δεν κατανοεί τα πάντα.

  Η γέννηση του Ιησού «ἐκ Πνεύματος Ἁγίου» αποκαλύπτει πως η σωτηρία δεν είναι ανθρώπινο κατόρθωμα, αλλά δωρεά. Ο Θεός γίνεται άνθρωπος, για να επιστρέψει ο άνθρωπος στον Θεό. Το όνομα Ιησούς, που σημαίνει «Ο Κύριος σώζει», και ο τίτλος Ἐμμανουήλ, δηλαδή «Μεθ’ ἡμῶν ὁ Θεός», φανερώνουν ότι ο Θεός δεν παρουσιάζεται ως ουράνιος Κριτής, αλλά Σωτήρας που κατοικεί ανάμεσά μας.

 Η Εκκλησία, την Κυριακή αυτή, μας καλεί να θυμηθούμε και να τιμήσουμε «πάντων τῶν ἀπ' αἰῶνος Θεῷ εὐαρεστησάντων, ἀπό Ἀδάμ ἄχρι καί Ἰωσὴφ τοῦ μνήστορος τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ὁμοίως καὶ τῶν Προφητῶν καὶ τῶν Προφητίδων». Μέσα από αυτούς πέρασε το σχέδιο της σωτηρίας, καθώς η πίστη, η υπομονή και η μετάνοιά τους έγιναν γέφυρα ανάμεσα στην Παλαιά και τη Νέα Διαθήκη. Γι’ αυτό η Γέννηση του Κυρίου παρουσιάζεται ως η καρποφορία μιας μακράς πορείας θείας παιδαγωγίας, που οδηγεί από την προσδοκία στην εκπλήρωση και από την υπόσχεση στη σωτηρία.
Ευλογημένα Χριστούγεννα!

Μητροπολίτης Χονγκ Κονγκ Νεκτάριος